Abstract:
نگرش ویتگنشتاین به باورهای دینی به ایمان گرایی معروف است. از نگاه او خاستگاه واقعی ایمان، عواطف آدمی است و ایمان دینی را نوعی دلدادگی به شکلی از زندگی می داند. ویتگنشتاین، اصل اساسی در یک زندگی دینی را نه پذیرش آموزه ها یا اصول و عقائد بلکه اعمال فرد می داند. باورهای دینی از این رو که نقش تنظیمی در حیات مومنین دارند تزلزل ناپذیر هستند. چنین نگرش های متفاوتی به دین و باورهای دینی در دو دوره فکری ویتگنشتاین باعث شده که نگاه ها را به سوی خود معطوف بدارد. این نوشتار تحقیقی کیفی است که با روش توصیفی ـ تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی مباحثی همچون: ایمان دینی، واقع گرایی یا ناواقع گرایی دینی، نقش عمل در باورهای دینی، متعلق ایمان و ... از نگاه ویتگنشتاین می پردازد. و در حاصل این پژوهش پس از نقد و بررسی می توان ادعا نمود که زمینه پیدایش تفکر ایمان گرایی در مغرب زمین وجود ناسازگاری میان ایمان و عقل در برخی از آموزه های بنیادین آیین تحریف شده مسیحیت بوده و این مشکل در آموزه های دین اسلام مشاهده نمی گردد، لذا بنظر می رسد تقابل ایمان و عقل توجیه ندارد.
Machine summary:
"(سبحانی و محمد رضایی 1385: 14) اما ایمان از نگاه ویتگنشتاین چیست؟ از نگاه او ایمان دینی، نوعی دلدادگی به شکلی از زندگی است که بازی زبانی خاص خود را دارد و آدمی باید در این شکل مشارکت داشته باشد تا بتواند آن را بفهمد.
(دباغ، 1387: 91) حاصل آنکه، معانی متعددی را میتوان از واژه عقل یا عقلانیت یا خردورزی اراده کرد؛ اما هنگامی که عقلگرایی در برابر ایمانگرایی به کار برده میشود، بیشتر مبتنی بر آن چیزی است که فیسوفان تحلیلی از آن در نظر دارند: قوه فاهمه یا قوه استدلالورزی؛ یعنی قوهای که دو عمل را انجام میدهد؛ یکی برای مدعاها استدلال میآورد و دیگر آنکه دغدغه حجیت معرفتشناختی و صدق و کذب دعاوی را دارد.
(پلانتینگا، 1381: 37) اما متعلق ایمان نزد ویتگنشتاین چیست؟ با توجه به مطالبی که درباره واقعگرایی و ناواقعگرایی بیان شد، روشن میشود که نباید تصورمان از خداباوران این باشد که مدعیاتی را درباره وجود ممکن چیزی اظهار میدارند و ممکن است آن مدعیات نیز با تردید مواجه شوند؛ بلکه خداباوران کسانی هستند که التزام خویش را به شیوهای زندگی ملزم میکنند؛ بنابراین همه گفتههای دینی را باید از نو به شیوهای تفسیر کرد که مفروض بگیرد این گفتهها دعوی حقانیت یک وضعیت عینی را ندارند؛ بنابراین پرسش مهم دیگر این نیست که «متعلق ایمان چیست؟»؛ بلکه این است که: «ایمان چه معنایی برای زندگی آدمی دارد؟» (تریگ، 1390: 52 ـ 48) از نگاه ویتگنشتاین، ایمان به خدا میتواند زندگی ما را شکل دهد؛ بیآنکه لازم باشد گمان بریم خدایی عینی در آن بالا وجود دارد."