Abstract:
اصطلاح هنر مدرن ایران که از اواخر دوره ناصری کاربرد یافت، در بسیاری از شاخه های هنر ترکیب هایی تلفیقی از نقوش اروپایی با عناصر تزئینی هنر ایران را به ارمغان آورد. با ریشه یابی نقوش تزئینی به کار گرفته شده در طراحی مبلمان دوره قاجار دوم، می-توان تحلیلی بر تنوع نقوش اسلیمی- روکوکو فرانسه داشت و عوامل شکل گیری طرح های التقاطی را شناسایی کرد. این مقاله بر این فرضیه تاکید دارد که طراحی و ابداع نقوش تزئینی مبلمان عصر ناصری، تلفیقی از نقوش اشرافی روکوکو با نقشینه های اسلیمی است. این تزئینات اگر چه ترکیبی از نقشینه های غیر بومی است ولی در درون خود هویتی ایرانی دارد. زیرا اسلیمی که اصولا از فرهنگ و هنر ایران اسلامی در روکوکو فرانسه کاربرد یافته بود، در دوره قاجار دوم به اسم تجددخواهی اشراف گرا، با تلفیقی مختصر، به هنر ایرانی بازگشت. مطالعه موردی این تحقیق مقایسه تزئینات و نقوش اسلیمی- روکوکویی، با مبلمان «باغ عفیف آباد» و «نارنجستان قوام» در شیراز است. روش تحقیق این مقاله تحلیلی تطبیقی بوده و تلاش شده تا مباحث در جداولی جداگانه طبقه بندی، توصیف و تحلیل شود. اطلاعات و داده های این پژوهش به صورت کتابخانه ای بوده است.
The term modern Iranian art, coming to the fore from the late Naseri era, refers to an integration of European patterns into decorative elements of the Persian art represented in a wide variety of art forms. When the roots of decorative patterns applied in the furniture of the second Qajar era are examined, one faces a variety of arabesque and French rococo patterns. As such, the elements of forming integrated patterns can be identified. This study hypothesizes that applying the innovative patterns in the second Qajar era furniture is in fact the fruit of integration of aristocratic rococo patterns into arabesque ones. Although such decorations consist of certain non-native patterns, they convey a Persian identity in essence. In a sense, the French rococo patterns influenced by arabesque patterns, originally Islamic-Persian art forms, appeared in the Iranian art in the second Qajar era tinged with slight modifications under the name of aristocratic modernism. In the present research, the arabesque-rococo decorations and patterns applied in the furniture of Bagh-e-Afifabad and in Narenjestan of Shiraz were compared. The cases were analyzed comparatively the results of which, classified and described, were tabulated. The data were mainly collected based on library souce.
Machine summary:
پریسا شاد قزوینی * سیما پاک سرشت اسمعیلی ** فریماه فاطمی *** تاریخ دریافت مقاله : ٩٥/١/٢١ تاریخ پذیرش مقاله : ٩٥/٥/٢٢ تنوع نقوش اسلیمی روکوکویی در مبلمان دوره ناصری (مطالعه موردی : تزئینات مبلمانِ باغ عفیف آباد و نارنجستان شیراز ) چکیده اصطلاح هنر مدرن ایران که از اواخر دوره ناصری کاربرد یافت ، در بسیاری از شاخه های هنر ترکیب هایی تلفیقی از نقوش ِاروپایی با عناصر تزئینی هنر ایران را به ارمغان آورد.
با ریشه یابی نقوش تزئینی به کار گرفته شده در طراحی مبلمان دوره قاجار ِ دوم ، می-توان تحلیلی بر تنوع نقوش اسلیمی- روکوکو فرانسه داشت و عوامل شکل گیری طرح های التقاطی را شناسایی کرد.
این هنر به عنوان یک تمایل اگزوتیک (بیگانه گرایی) دردوره روکوکو فرانسه مورد استقبال دربار ِ لویی چهاردهم و هنرمندان قرارگرفت و سپس در تزئینات و طراحی مبلمان آن دوره به کار گرفته شد.
این عمارت ها بدین دلیل به عنوان مطالعه موردی این مقاله انتخاب گردید که نمونه های زیادی از نقوش مورد نظر در دکوراسیون داخلی و مبلمان آن ها به کار گرفته شده بود.
این نقوش اسلیمی در جدول شماره یک با ارائه نمونه هایی از دوره ناصری و دوره روکوکو مورد تطبیق قرار گرفته است .
تطبیق نقوش اسلیمی - روکوکویی در صنعت مبلمان و تزئینات داخلی (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود)ارائه نمونه های جدول شماره ٢ نشان دهنده این مهم است که نقوش تزئینی مبلمان دوره ِ ناصری، الگوبرداری از نقوش دوره روکوکو داشته و پس از سفر ناصرالدین شاه به اروپا وارد صنعت مبلمان ایران گردیده است .