Abstract:
«علوم انسانی اسلامی» ترکیبی است که برای تولید دانش علوم انسانی از منابع
دینی و گزارههای ارزشی بهکار میرود؛ این واژه موافقین و مخالفینی دارد. عدهای
با تکیه بر اینکه شناخت انسان بهعنوان محور این علوم از وحی و قرآن نه میّسر که
لازم است، بر راهبری تولید این علوم تاکید دارند. در نقطه مقابل گروهی نیز با
ارائه نظریه بیطرفی علم و ناممکنبودن فرضیهسازی از گزارههای ارزشی، با علوم
انسانی اسلامی مخالفاند. اما حقیقت آن است که علوم انسانی با ارائه مباحث
مختلفی پیرامون موضوعات و مسائل مرتبط با انسان و ساحتهای وجودی او
چون: مبدا آفرینش، مسیر و مقصد، فرجام جهان و نظایر آنهاء اصول اساسی
حکمرانی و ارزشهای جوامع را تعیین میکنند. به همین علت اگر این علوم بر
مبانی سکولا ریستی پایهگذاری شودء، خروجی بسیار متفاوتی با مبانی دینی و
ارزشی خواهد داشت. از سوی دیگر بحثی که غالبا در کنار «الگوی اسلامی-
ایرانی پیشرفت» مطرح میشود، مدیریت تحول علوم انسانی و حرکت بهسمت
تولید علوم انسانی اسلامی است. الگوهای متفاوتی برای تحول ارائه شده است که عمدتا الگوهای کلان و مفهومی هستند؛ و از منظر راهبردی به مدلی عملیاتی
و دقیق برای اجرای طرح تحول نیاز است. لذا مقاله حاضر با بررسی موضوع
علوم انسانی اسلامی با تاکید بر فرضهای بنیادین مدل «مدیریت راهبردی
موعودگرا» (که یک مدل مدیریت راهبردی اسلامی و یزان است)، به شناسایی و
اولویتبندی الزامات مدیریت تحول علوم انسانی پرداخته است.
Machine summary:
"جدول (3) محورهای فرعی ساحتهای الگوی اسلامی و ایرانی پیشرفت ردیف مبانی معطوف به شرح 1 تعریف و جایگاه دین (مراد دین اسلام است) قلمروی اینجهانی و آنجهانی دین / فرانهادبودن دین / هدایتگربودن دین / جامعیت دین / انعطافپذیری دین / رابطه حقالله و حقالناس 2 مسائل معرفتشناختی سنجش تکثرگرایی معرفتی/ چیستی و تبیین درجات متفاوت فهم دین / تعریفپذیربودن اسلامیبودن 3 مسائل هستیشناختی رابطة انسان با خدا / رابطة انسان با عالم غیب / رابطة انسان با معاد / رابطة انسان با محیط طبیعی / رابطة انسان با محیط اجتماعی / رابطة انسان با خود / رابطة انسان با ابزار و فناوری / ویژگیهای عالم هستی 4 مسائل انسانشناختی ابعاد، ساحتهای وجودی انسان / ویژگیهای انسان / پیوند انسان و توسعهیافتگی و پیشرفت / انسان کامل بهمثابه انسان آرمانی / جایگاه فطرت در شناخت انسان بهمثابه موضوع توسعه / عقلگرایی انسان 5 مسائل جامعهشناختی چیستی جامعه / رابطة فرد و جامعه و اصالت هر یک / تعمیمپذیری بایدها و نبایدهای ناظر به افراد به نهادهای اجتماعی 6 مسائل پیشرفت جایگاه ابزاری دنیا در پیشرفت و شمول دامنة توسعه به حیات جاودانه و اخروی انسانها / تکلیف و حقبودن توأم توسعهیافتگی و پیشرفت / آرمانگرایی، واقعگرایی و مصلحتگرایی توأم دین / گوناگونی الگوهای پیشرفت برآمده از دین متناسب با جوامع مختلف / خردپسندی / فراگیربودن نقشآفرینی (مشارکت) در فرآیند پیشرفت 7 مسائل تمدنشناختی جامعه موعود مهدوی، نقطه غایی و آرمانی پیشرفت / ظرفیت جاودانه تمدنسازی دین / نامحدودبودن توسعهیافتگی / جواز و ضرورت اخذ و اقتباس تمدنی نکتة دیگری که در بحث مدیریت تحول علوم انسانی و حرکت بهسمت تولید علوم انسانی اسلامی مطرح است، عنصر «زمان» است."