Abstract:
درک وضعیت رشته علوم سیاسی و ارزیابی نقاط قوت و ضعف آن یکی از دغدغههای اصلی پژوهشگران و استادان علوم سیاسی در یک دهة اخیر بوده است. ضرورت بحث در این زمینه این مسئله باز میگردد که تاکنون پژوهشی میدانی برای درک نظر استادان علوم سیاسی دانشگاه تهران – به عنوان یکی از بازیگران اصلی رشته علوم سیاسی- و تحلیل دیدگاههای آنان دربارة وضعیت کنونی و آیندة احتمالی رشته علوم سیاسی در ایران انجام نشده است. بنابراین، پرسش اصلی این است که وضعیت و جایگاه رشتة علوم سیاسی را در حال حاضر و آینده چگونه ارزیابی میکنید؟
محور اصلی بحث در مقاله حاضر، سنجش نگرش استادان علوم سیاسی دانشگاه تهران در رابطه با وضعیت آموزشی و پژوهشی رشته علوم سیاسی است. به منظور سنجش وضعیت موجود، متغیرهایی در رابطه آموزش، پژوهش، میزان علاقمندی به رشته، میزان رضایت از رشته، میزان تمایل به انجام کارهای پژوهشی و فعالیتهای گروهی انتخاب شده که بیانگر نگرش استادان در این زمینه باشد. جامعة آماری نیز شامل کلیة استادان گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1396-1397 است که تعداد آنها 29 نفر بوده است. هدف اصلی نوشتار حاضر، توصیف و تحلیل نقاط قوت و ضعف رشتة علوم سیاسی برای ارتقای جایگاه آن در ساختار دانشگاهی کشور است.
Machine summary:
در مقاله حاضر تلاش شده است تا از طریق روش پیمایشی، سنجش متغیرهای انتخابشده و نیز گردآوری دادههای مورد نیاز و تحلیل آنها، و در مرحله بعد نحوه گردآوری دادهها و تجزیه و تحلیل آماری بر روی آنها، وضعیت موجود رشته علوم سیاسی از دیدگاه استادان در دانشگاه تهران ارزیابی و دیدگاههای بیانشده در راستای ارتقاء این وضعیت تحلیل شود.
در پرسشنامه طراحی شده علاوه بر توجه به زمینههای جمعیتشناختی پژوهش، تلاش شد تا پرسشهایی دقیق برای نظرسنجی از استادان در رابطه با وضعیت رشته علوم سیاسی طراحی شود: تا چه میزان با همکاران، روابط دوستانه و یا خانوادگی دارید؟ تا چه میزان به کار گروهی با استادان و همکاران در زمینه رشته خود تمایل دارید؟ آیا با مراکز و نهادهای اجرایی کشور که مرتبط با تخصص شما فعالیت می کنند، همکاری دارید؟ آیا تاکنون کارگاهی با هدف انتقال دانش کاربردی و عملی برگزار کردهاید؟ آیا در انجمنها، مجامع و تشکلهای علمی- تخصصی ملی و بینالمللی عضویت دارید؟ تا چه اندازه، رشته و دوره های آموزشی متناسب با آخرین تحولات علمی طراحی شدهاند؟ تا چه اندازه رشته و دوره آموزشی متناسب با نیازهای جامعه طراحی شده است؟ تا چه میزان از شغل خود رضایت دارید؟ وضعیت و جایگاه رشتة علوم سیاسی در ایران را در حال حاضر و آینده چگونه ارزیابی میکنید؟ برخی فرضیههای آگاهیبخش در فرایند پیمایش (وجه کمی) نیز که بیشتر نقش ستاره راهنما در پژوهش حاضر را دارند، بدین صورت مطرح میشود: به نظر می رسد: روزآمد نبودن منابع علمی، ماهیت غیرکاربردی آموزشهای ارائه شده در رشته علوم سیاسی، نامتناظر بودن دروس با نیازهای کشور و عدم ارتباط آنها با واقعیتهای روزمره، موجب تضعیف جایگاه رشته علوم سیاسی شده است.