سلانیه یا، اندوه خانه به‌دوشی Transit

سلانیه کجاست؟ (2) یک لهجه‌ی غریب فردی است، درد خاصی است که با دیگران تقسیم کردنی نیست؟ یا فراتر از سرنوشت غم‌انگیز سلان، فراتر از اضطراب‌های شگفت او، اشارت به غریبه‌گی خانه به دوشانی دارد که بی‌شک در آستانه‌ی قرن بیست‌و‌یکم ماییم، غریبه‌گی‌ای که شاید کم‌تر بیان شده اما به همان اندازه معماگونه است؟ آیا او یک ابر بی‌گانه، یک "مورد"، یک بیمار افسرده- شیدای "درمان ناشدنی" است؟ یا پیش از این همه "هم تای من، برادر من" است؟ به برکت انتشار مکاتبه‌ی پل سلان و گیسل سلان- لسترانگه (همسر سلان)، و تلاش سنجیده‌ی ویراستار، برتراند بادیو، که اوضاع و احوال زندگی نامه‌ای، تاریخی، اجتماعی و ادبی را بازسازی کرده است، با دو بخش از سلانیه آشنا می‌شویم. مکاتبه بر اسطوره‌ی عشق که شاید آخرین اسطوره‌ی مدرن ما باشد، پایه‌گذاری شده است- و در همان حال پایه‌ای برای این اسطوره بنا می‌کند تا در پاکت‌نامه‌ی عاشقانه، بخش دیگر سلانیه، شعری به زبان آلمانی جای گیرد. درست مثل این تب نامه‌نگاری، سفر بی‌مقصد نیز خود تلاش جسمی شادمانه‌ای می‌توانست باشد برای نگاه داشتن تماس با جهان، تا انسان سرگردانی که در پی پاسخ متقابل (مکاتبه) است و اکنون از خانواده جدا مانده، به پیوند‌های ملموسی دست یابد. این می‌تواند معنای آخرین واژه هایی باشد که به 18 مارس 1970، پیش از خودکشی برای گیسل فرستاده است: "فروپاشیده / در پروازم از جنون/ جهت می‌گیرم / و دستم را می‌بینم / که دایره، تنها دایره را / ترسیم می‌کند.