Abstract:
متاثر از تحولات گسترده جهانی، مقوله هویت، به مثابه موضوعی مهم در پژوهشهای فرهنگی و اجتماعی و نیز سیاستگذاریهای کلان، با بازنمودهایی گوناگون همراه بوده است. این اهمیت سبب شده تا نظامهای سیاسی به این مقوله نگاهی ویژه داشته باشند، که تجلی آن را میتوان در حوزه آموزش زبان یافت. یافتهها مبینّ آن است با وجود آنکه این مقوله در بررسی برخی کتابهای درسی نمود دارد، این موضوع کمتر در کتابهای آموزش زبان انگلیسی که خود میتواند حامل هویت و فرهنگ بیگانه باشد، بررسی شده است. در این مقاله، به روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی محتوا و تصاویر کتابهای نوانتشاریافته زبان انگلیسی پرداخته شده است. یافتهها نشان میدهد که توجه به مقوله هویت ملی، بهعنوان یکی از شاخصترین انواع هویت، در کتابهای جدید جایگاهی ویژه یافته است که میتوان مبانی آن را در بهرهگیری از رویکرد نوظهور آموزش انتقادی در حوزه آموزش زبان انگلیسی یافت.
Machine summary:
شاهدگویایاین مدعارامیتوان درطراحیوتصـویب چنـد سندمهم بالادستیدرعرصه فرهنگیوآموزشیجست که نمونه بـارزآن سـندتحـول بنیادین آموزش وپرورش است ؛سندیکه بـه اسـتنادرهبـریوهمکـاران (١٣٩٤)در مقوله هویت ،ترکیبیازسه بعدهویت اسلامی(توحید،اصـول وآمـوزه هـایاسـلامی، عدالت و...
حال این سؤال مطرح میشودکه کتاب هاینوانتشاریافته زبان انگلیسیبـه چـه میزان وبابهره گیریازچه نمادهاییبه بازنماییهویت ملیپرداخته اند؟ دراین مقاله ،ضمن پاسخ به این پرسش ،درکنارمعرفـیمقولـه هویـت ومشخصـا هویت ملی،مبتنیبرچارچوب نظریرویکـردآمـوزش انتقـادی،بـامعرفـینمادهـاو مؤلفه هایهویت ملیدربرنامه هایآموزشی،بازنماییانواع مختلف گفتمان هایهویتی درکتاب هایجدیدبررسیوتحلیل شده است .
دراین بررسی،نظربـه اهمیـت مقولـه گفتمان ،به تناسب موضوع وبه ویژه درراستایگزینش وبررسیمؤلفه هایهویت ملی ونحوه ی بازنمودآن به الگوهایرایج درحوزه تحلیل گفتمان انتقادیتوجه شده است .
رهبریوهمکاران (١٣٩٤)به بررسیجایگاه هویت ملیونمادهایسه گانـه آن در سندتحول بنیادین آموزش وپرورش پرداخته اند.
درراستایکاربردیساختن این رویکرددرعرصه آموزش ،اکبری(٢٠٠٨)اتکایبـه فرهنگ جوامع فراگیران رافرصتیمعرفیمیکندکه به فراگیراین امکان رامیدهـدتـا درباره ی جنبه هاونمادهایمختلف فرهنگ وهویت خودبه نظاره بنشیندونه تنهـابـا ابزارآموزش زبان ازجهاتیچندبافرهنگ وهویت خودآشناشود،بلکـه بـاطـرح آن درکتاب هایدرسیاین شرایط حاصل شودتافراگیراین زبـان نـوعیاحتـرام وارزش برایمؤلفه هاونمادهایهویت وفرهنگ خودقایل شودتادرموقعیـت هـایاحتمـالی پیش روبابهره گیریاززبان بین المللیبه معرفیودفاع ازآن بپردازد.
حال باتوجه به معرفیآموزش زبان انگلیسینه صرفابه مثابه آموزش یـک زبـان و ضرورت آگاهیبخشیوتقویت تفکرانتقادیدرفراگیران ،بلکه میتوان مصـداق بـارز توجه به این رویکرددرحوزه تهیه وتدوین کتاب هایدرسیجست .
بنـابراین مـیتـوان این گونه استدلال کردکه گفتمان هویت ملیدرقالب آمـوزش انتقـادیدرکتـاب هـای نوانتشاریافته زبان انگلیسیتجلییافته است .
نتیجه گیری و پیشنهادها برپایه یافته هایحاصل ازپژوهش حاضر،نتایج زیرقابل ارایه است : الف )برخلاف کتاب هایپیشین آموزش زبان انگلیسیکه تاحدقابل توجهیتهیاز مقوله هویت ملیوگفتمان هایآن بود،درکتاب هایجدیـداهتمـامیخـاص بـه ایـن مقوله شده است .
L. (2010); Teaching More than English in Secondary Education, ELT Journal, Vol. 65,.