Abstract:
در دستور نقشگرا فرض بر اینست که الگوهای تجربه در قالب فرایندها و از طریق فرانقش اندیشگانی در زبان بازنمایی میشود. بر این اساس میتوان با بررسی انواع فرایندهای موجود در افعال و تعیین بسامد وقوع آنها در داستان، از تجارب، تفکرات و دنیای درون نویسنده آگاه شد. امکان و قابلیت دستوری برای بازنمایی تجربه در زبان، از طریق نظام گذرایی انجام میپذیرد. نظام گذرایی، مکانیسم بیان فرانقش اندیشگانی و تجربی در زبان است. در مقاله حاضر، نگارندگان، به بررسی چهار داستان کوتاه فارسی از جلال آل احمد و صادق هدایت، پرداختهاند. داستانها، بر اساس نظام گذرایی در چارچوب دستور نقشگرای هالیدی، تجزیه و تحلیل شدهاند. بسامد و درصد وقوع انواع فرایندها پس از بررسی تمامی افعال موجود در داستانها، بعنوان یک شاخص سبکی لحاظ شده است. در این مقاله تلاش میشود با بررسی انواع فعلهای بکار رفته در آثار هدایت و آل احمد ، طرز فکر این دو نویسنده را آشکار کرد.
Machine summary:
سبک شناسی داستان بر اساس فعل : رویکرد نقشگرا (ص ٢٥٤ - ٢٤٣) فردوس آقا گل زاده ١(نویسنده مسؤل )، عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا٢، حسین رضویان 3 تاریخ دریافت مقاله :٨٩/١٠/٢٥ تاریخ پذیرش قطعی :٨٩/١٢/٤ چکیده : در دستور نقشگرا فرض بر اینست که الگوهای تجربه در قالب فراینـدها و از طریـق فـرانقش اندیشگانی در زبان بازنمایی میشود.
هالیدی (Halliday) در دستور نقشگرای نظام مند( Systemic Function Grammar )، این نقش زبان را بـه فـرانقش اندیـشگانی (ideational Metafunction) و در ذیل آن به فرانقش تجربی (experiential Metafunction ) محول میکند.
ایـن فرانقش نشانگر و شاخص مهمی برای سبک در گفتمان روایت محسوب میشود، چـرا کـه بر مفهوم سبک بعنوان یک انتخاب و گزینه از میان گزینه های بالقوه دیگر که در نظام زبـان موجود است ، تاکید میکند.
در واقع انتخاب گزینه در نظام زبان مبتنی بر انگیزه هـایی اسـت که گوینده و نویسنده دارند و مجموعه این گزینشها، متـونی را خواهـد سـاخت کـه بطـور متفاوتی ، سازماندهی و تفسیر میشوند (سیمپسون ، ٢٠٠٤: ٢٢).
( رجوع شود به تصویر صفحه) ( رجوع شود به تصویر صفحه) جدول ٤-٦: مجموع تعداد و درصد فرایندها در دو داستان صادق هدایت ( رجوع شود به تصویر صفحه) مقایسه درصد کاربرد انواع فرایندها توسط دو نویسنده در دستور نقشگرای هالیدی ، با کمک نظام گذرایی ، میتوان این اختلاف و تصادفی نبودن آن را تبیین کرد.
در پژوهش حاضر، چهار داستان کوتاه از جـلال آل احمـد و صـادق هـدایت ، بـر اساس نظام گذرایی مطرح در دستور نقشگرای هالیدی ، بررسی شده است .