Abstract:
متاسفانه همواره مشکلات و مسائل فقهی و حقوقی ناشی از بیمه عمر در پرده ای از ابهام قرار داشته است. از جمله این مسائل ماهیت سرمایه بیمه عمر است که بحثهای وسیعی را به خود اختصاص داده که از جمله این بحثها که ما در این مقاله به آن میپردازیم این است که ماهیت سرمایه بیمه عمر از منظر فقه امامیه چیست؟ آیا سرمایه بیمه عمر مصداق ماترک بیمه گذار محسوب میشود و حکم آن را دارد و تابع قواعد ارث است؟ آیا قرارداد بیمه عمر به منزله وصیت محسوب میشود؟ شایان ذکر است که معمولا این مسائل از سوی شرکتهای بیمه و گاهی قضات بصورت سلیقه ای و بدون توجه به ماهیت فقهی حقوقی سرمایه بیمه عمر حل و فصل میشوند.
حال باتوجه به اهمیت موضوع و کاربرد وسیع آن در شرکتهای بیمه در این تحقیق به بررسی آراء و نظریات مختلف در خصوص ماهیت سرمایه بیمه عمر پرداخته شده و فرضیههایی همچون ارث بودن، وصیت بودن و موهوب بودن سرمایه بیمه عمر مورد بحث و بررسی و تحلیل قرار گرفته و ماحصل آنچه مرقوم گردیده چنین است که با رد شدن فرضیه ماترک بودن سرمایه بیمه عمر، بهترین و منطقی ترین پاسخ برای سوالات موجود در این زمینه، مستقل دانستن عقد بیمه عمر است.
Machine summary:
حال این موضوع سبب ایجاد بحثهای فقهی و حقوقی وسیعی پیرامون سرمایه بیمه عمر شده است و سوالاتی از این قبیل را بوجود آورده که: ماهیت سرمایه بیمه عمر از منظر فقه امامیه چیست؟و آیا سرمایه بیمه عمر مصداق ماترک بیمه گذار محسوب میشود و حکم آن را دارد و تابع قواعد ارث است؟ آیا قرارداد بیمه عمر به منزله وصیت محسوب میشود؟حال که بیمه عمر با ارث و وصیت و هبه از جهت شکلی تشابهاتی دارد، آیا ماهیتا هم متشابه است یا با آن ها تفاوت دارد؟ 1- کلیات بیمه عمر 1-1- تعریف بیمه در تعریف بیمه، قانون بیمه در ماده یک خود آن را چنین معرفی میکند که: «بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد میکند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد.
ش: ص27) 2- تحلیلی بر نظریههای ماهیت سرمایه بیمه عمر 2-1- بررسی فرضیه موهوب بودن سرمایه بیمه عمر: 2-1-1- بیمه عمر و هبه: عده ای از فقها و حقوقدانان برای توجیه مشروعیت بیمه از نظر فقه اسلامی، آن را با عقد هبه مقایسه کرده و عقیده دارند که اگر شخص در هر ماه یا هر سال مبلغی از مال خود را به دیگری که شرکت بیمه میباشد تحت عنوان هبه معوضه بدهد و در ضمن عقد، شرط کند که در صورت وقوع حادثه و ورود خسارت بر جان و مال یا اتومبیل یا منزل او بیمه گر یا شرکت بیمه نسبت به جبران خسارت وارده اقدام نماید، بیمه گر موظف است که به شرط عمل نماید.