Abstract:
وحی به عنوان یک مقوله مهم که وسیله ارتباط انبیاء و حضرت حق است در مباحث علوم قرآنی جایگاهی برجسته دارد. ما در این مقاله به بررسی اقوال شیخ مفید پیرامون وحی می¬پردازیم؛ بدین منظور نخست به بیان مقدمه ای پیرامون وحی پرداخته، سپس وحی را از منظر شیخ مفید تعریف مینماییم. و سعی میشود که معنی و مفهوم یک واژه از واژگان قرآن مجید که تحت عنوان «وحی»آورده شده بررسی گردد. آن¬چه از تعریف وحی به دست می¬آید این است که شیخ مفید وحی را منحصر در پیامبران می¬داند، و بر این اساس حتی بر ائمه نیز وحی نمی¬شود. سپس بیان نمودیم که شیخ مفید وحی را بر دو نوع مستقیم و غیر مستقیم می¬داند. همچنین بیان نمودیم که پیامبر در دریافت وحی دچار اشتباه نمی¬شده است، و وحی را از غیر وحی از طریق معجزه جدا می¬ساخته است.
Machine summary:
(خسروی، 1374: ج4، ص427) علامه مصطفوی میگوید: اصل در این ماده القاء امر در باطن دیگری است، (مصطفوی، 1368: ج13، ص56) ناگفته نماند: جامع تمام معانی تفهیم خفی است و اگر وحی و ایحاء را تفهیم خفی و کلام خفی معنی کنیم جامع تمام معانی خواهد بود (قرشی بنایی، 1412ق: ج7، ص 189) شیخ مفید نیز همین معنی را برای وحی برگزیده و میگوید: أصل الوحی هو الکلام الخفی ثم قد یطلق علی کل شیء قصد به إفهام المخاطب علی السر له عن غیره و التخصیص له به دون من سواه (شیخ مفید، 1413ق: ج، ص120) در اصل وحی کلام آهسته است و بعد از آن اطلاق شده بر هر چیزی که قصد شده است به آن فهماندن مخاطب به صورت سری و مخصوص به او بدون اینکه دیگران از آن سر در آورند.
شیخ مفید دلیل یاد کردن از این الهام خفی به وحی را این گونه بیان میکند: مقصود خداوند از این وحی، الهام پوشیده است، هر گاه مختص باشد به کسی که فقط او را جدا نموده و به او اختصاص داده شده است، پس علمش برای زنبور عسل حاصل میشود بدون این که متکلم، کلام آشکاری که دیگران بفهمند را گفته باشد.
(شیخ مفید، ترجمه رسولی محلاتی، بیتا، ج2، ص361) بنابراین شیخ مفید بر این عقیده بوده که ائمه(ع) به طریق الهام از دستورات خداوند آگاه میشدهاند نه از طریق وحی و این را در کتب گوناگون آورده است.