Abstract:
هدف اصلی این مقاله بررسی راهبردهای کلی سند ملی راهبرد انرژی کشور بر مبنای سناریوهای شورای جهانی انرژی و در چارچوب مفهوم راهبرد پابرجا است. بدین منظور ابتدا یک چارچوب سیاستی استاندارد و الزامات آن معرفی سپس بررسی شد که جهت تحقق چارچوب سیاستی مذکور در فضای جهانی متصور در هر سناریو کدام راهبردها پابرجا هستند. در مقایسه با چارچوب سیاستی استاندارد، در سند ملی راهبرد انرژی در زمینه تنوعسازی در حاملهای انرژی و استفاده از انرژیهای نو راهبردی ارائه نشده و در حوزه امنیت تولید و عرضه انرژی نیز نگرانی اصلی سیاستگذار حاکمیت ملی بوده و برای امنیت صنعت انرژی و کاهش ریسک اقتصادی و سیاسی سرمایهگذاران راهبردی مشاهده نمیشود. در نهایت بر اساس نتایج حاصل از بررسی راهبردها بر مبنای سناریوهای جهانی انرژی فقط در حوزه تحقیق ,توسعه راهبرد پابرجا داریم و در هفت حوزه سیاستی باقیمانده راهبرد پابرجا مشاهده نشد بخصوص در فضای سناریو هاردراک در پنج محور از هشت محور اصلی سیاستگذاری هیچ راهبردی مشاهده نمیشود. بنابراین توصیه میشود در ابتدا راهبردهای موجود بر اساس فرصتها و تهدیدهای متصور در هر سناریو مورد بازنگری قرار گیرند و مبتنی بر آنها طرح جامع انرژی کشور تدوین شود. در این راستا طراحی ساز و کار توسعه انرژیهای نو، کاهش ریسک سیاسی و اقتصادی برای شرکتهای نفتی، ایجاد سیستم پایش و ارزیابی اطلاعات انرژی کشور و مکانیسم حقوقی جهت مذاکرات و در نهایت یک متولی مشخص با قابلیت تجمیع منابع برای اجرای راهبردها ضروری به نظر میرسد.
Machine summary:
چهارسوقی و همکاران(١٣٩١) سه عدمقطعیت پیش رو(سیاست خارجی کشور و روندهای حاکم بر بازارهای بین المللی، جذب سرمایه گذارن خصوصی داخلی و خارجی و وضع قوانین و مقررات در مقابل مخاطرات زیست محیطی) در زمینه مدیریت انرژی را شناسایی و بر اساس ترکیب این عدمقطعیت ها سه سناریو فن سالار، رکود و خودکفایی را استخراج کرده و بر مبنای آنها راهبردهای کلان توسعه بخش انرژی(بند ج ماده ١٥٥ قانون برنامه چهارم توسعه ) را مورد ارزیابی قرار دادهاند.
1. King Whyte (2009) جدول (١): چالش ها و وضعیت های محتمل پیش روی رهبران انرژی (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : (٢٠١٦) The World Energy Council, Paul Scherrer Institute, Accenture Strategy ÷وضعیت مرتفع دارای رشد اقتصادی پایدار و بهرهوری بالا، چارچوب همکاری بین المللی برای حل مسائل زیست محیطی، سیستم انرژی کاراتر و کربن زدایی جدی خواهد بود به طوریکه سهم سوخت های فسیلی به ٥٠ تا ٦٣ درصد کاهش مییابد و تقریبا هر کسی به انرژی دسترسی دارد.
جدول (٧): روند آتی و نقاط پیک تقاضای منابع مختلف انرژی در سناریو هاردراک (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : (٢٠١٦) The World Energy Council, Paul Scherrer Institute and Accenture Strategy بر اساس جدول (٧) در این سناریو نقاط پیک تقاضای نفت و زغال سنگ به ترتیب به میزان ١٠ و٢٠ سال دیرتر از دو سناریو دیگر رخ میدهند، محدودیت های تجاری مانع توسعه سهم گاز میشود و جایگاه سوخت های غیرفسیلی نیز تحت تاثیر تقاصا برای تولید داخلی است .