Abstract:
بخش قابل اعتنایی ازمیراث مکتوب زبان پارسی,صد افسوس که درگذر روزگار آزمیان رفتهاستءبا
این حال کم نیستند دستنوشتههاءاسناد ونسخ خطی گرانیهایی که بیش وکم ازدستبره ایام مصون
ماندهاند.ا زجمله این آثاریکی هم دیوان وقاری بیزدی است.محمدامین وقاری ادیب وشاعرصاحب
کمال سده یازدهم هجری است که آثار او روشنگر وسعت دانش واستعداد او درعلوم ادبی ودیگر
زمینه هاست.وی شاعری شیعی است که عشق وارادت خود را به معصومین -علیهم السلام-درجای
ایرانی سیک هندی(سیک اصفهانی)نزد یک است «دورخیالیها وتصویرهای پیچیده ومضمونهای دشوار
سبک هندی درشعر او کمتر دیده میشود.دیوان وقاری تاکنون تصحیح وچاپ نشده است ودرباره
شعر اونیز پژوهش جامعی صورت نگرفتهاست.ازدیوان وقاری درحال حاضر دونسخه موجود است که
یکی درکتابخانه ملی ملک تهران ودیگری درکتابخانه آیت الله مرعشی نجفی قم نگهداری
میشود.دراین مقاله کوشش برآناست که وقاری,آثار واحوالش معرفی وضمن شناساندن نسخههای
خطی دیوانش,ویژگیهای سبکی شعر او بررسی گردد.
The considerable legacy of Persian written language, alas through the course of time has been forgotten and destroyed, however there are valuable manuscripts, documents which have been protected. Among this is Vaghar Yazdi's Divan. Mohammad Amin Vakhari is an eleventh century scholar and poet, his work is reflection of knowledge and talents in literature science and other fields, he is a shiiet poet who has shown his love to prophet's family (Masoomeen, peace be upon them )in his poetries. His poetic language, specially lyrics were Persian but close to Indian style ( Esfahani style). Imaginary complex pictures and difficult contents of Indian style were seen less in his work. Vaghar's Devan has not been edited or published yet, and no comprehensive research about his poetries has been done. At present there are two pieces of his work, one is in Malek National library of Tehran and other is in Ayatollah Marashi Najafi library in Qom. In this article an attempt has been made to Introduce the work of Vaghari the great poet and to make his work recognized that is his Deevan, Manuscripts, poetries, and to investigate the characteristics of his poetry style
Machine summary:
(جامع مفیدی ،مسـتوفی بـافقی ،ج ٢:ص ٤٣٦)ایـن نکته ای است که شاعر خود درقصیده ای خطاب به ممدوح بدان تفاخر کرده است : مـــنم کـــه منفـــردم درجهـــان اســـتعداد بـــه جامعیـــت مـــن مـــادر زمانـــه نـــزاد نمانـــد درصـــدف کـــون گـــوهر هنـــری کــه دســت قــدرت درجیــب فطــرتم ننهــاد چــه ازرســوم علــوم وچــه ازفنــون خطــوط چـــه ازطریقـــۀ انشـــا چـــه از ره انشـــاد چه مثنوی چه رباعی چه قطعـه چـه تـاریخ چه ازغـزل چـه قصـیده کفـی بهـا الاشـهاد چه حل وعقد معمـا چـه قـبض وبسـط لغـز چــه ازمبــادی مبــدأ چــه ازمــآل معــاد دگر زجنس هنـر آنقـدر کـه شـخص گمـان گــــه شــــمارة آن عاجزآیــــد از تعــــداد (نسخۀ ملک ،ص ١١٧) وقاری در سال ١٠٧٠ه .
برگ نخست گلدسته خود شامل چند دیباچـه و رسـاله اسـت ،به ایـن ترتیـب :دیباچـه بردیوان اشعار که نویسنده آن را به نثر مصنوع برای دیوان اشعارخود ترتیب داده اسـت ودرآن بـه اهمیت آراستن سخن به حمد پروردگار ونعت پیامبر ومنقبت اهل بیت پرداخته وبـه اختصـارجایگاه شــعر وشــاعر را درقــرآن وکــلام پیامبربررســی کــرده اســت .
چند نمونه را به عنوان شاهد مثال ذکر میکنیم : شاهد ازپاس رقیبان در حصار عصمت اسـت در حقیــت خــار بــا گــل مهربــانی میکنــد (نسخۀ ملک ،ص ٢٠٨) عکــس در خلــوت آیینــه نگهداشــتن اســت ازکمنـــد ســـرزلف تـــو رهـــایی جســـتن (همان ،ص ٢٩٩) انواع تشبیه وقاری دربیان معـانی ومضـمامین شـعری خـود انـواع تشـبیه را بـه خـدمت گرفتـه است .