Abstract:
به گواه تاریخ و با کمی نگاه نقادانه به تاریخ اجتماعی دهه‌های سی و چهل و همچنین با کمی تأمل میتوان به این نکته پی برد که جریان تحجرآمیز حوزۀ علمیۀ قم، مهم‌ترین جریان دینی آن زمان است که به سردمداری مجتهدین به نامی در داخل و خارج از ایران با قدرت هرچه تمام‌تر به راه خود ادامه میدهد. این جریان همۀ شئون زندگی مردم را در دست گرفته و اجازۀ عرض‌اندام به هیچ نیروی اجتماعی دیگری نمی‌دهد. این مقاله می‌کوشد تصویری دقیق از تاریخ اجتماعی دهه‌های یادشده ارائه دهد و همچنین تأثیر جریان تحجرآمیز را بر زندگی مردم آن روزگار و در نهایت بر روی ادبیات داستانی بررسی نماید. جامعۀ آماری در این مقاله همۀ آثار نویسندگان دهه‌های سی و چهل است و نمونه‌گیری موردبررسی در این تحقیق، کتاب‌های انتخابی هرکدام از نویسندگان است که با روش تحلیل محتوای کیفی موردبررسی قرارگرفته است. نتیجۀ این بررسی نشان میدهد که علی‌رغم تأثیر بسیار زیاد این جریان بر مردم، به‌خصوص مردم طبقات پایین‌تر جامعه، نشانی از تأثیر آن بر ادبیات داستانی یافت نمی‌شود. جریان تحجرآمیز طبقه‌ای را تحت شئون خود گرفته که کمترین ارتباطی با ادبیات داستانی ندارد. به‌عبارت‌دیگر، جریان تحجر تأثیر چندانی در فرم و محتوای ادبیات داستانی نداشته و فقط زندگی اجتماعی مردمان طبقۀ پایین را تحت تأثیر قرار داده است.
Historically speaking and With a glimpse of the social history of the thirty and forties and also through more study, we can realize that religious concretion flow of seminaries are the most important religious flow of that time that continue their path as powerful as possible by headship of some famous religious from in and outside of Iran. This flow has all aspect of the people in their hand and doesn't allow any other social groups to show off. This article wants to depict an exact picture of social history of mentioned decades and also the effect of religious concretion on people lives on that days, also tries to study the concurrent effect of this phenomenon on the Iranian fictions. The statistical society in this article is all the writings of the thirty-fourties, and the sampling survey in this study is the selected books of each of the authors, which has been examined by qualitative content analysis method. The result of this study suggests that, despite its great impact on people, especially the people of the lower classes of the society, it does not find its effect on fictional literature. The religious concretion flow impressed the class that doesn't have any relation with party and literature, it means the lower class of society. In the other words, the religious concretion flow didn't affect form and content of fiction and just impressed the social life of lower class people.
Machine summary:
تحجر و تأثیر آن بر ادبیات داستانی (١٣٤٠-١٣٣٠) محمدرضا جوادی یگانه م ط ال ع ات ج ام ع ه ن اخ ت ی ش دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران (علمی‌‌ـ‌پژوهشی) مجتبی طالقانی ١ دوره ٢٥،شماره یک :١٣٧-١١٧ دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اجتماعی دانشگاه تهران شاپا ٢٨٠٩-١٠١٠ نمایه در ISC دریافت ٩٦/١١/١١ پذیرش ٩٧/٥/١٦ چکیده به گواه تاریخ و با کمی نگاه نقادانه به تاریخ اجتماعی دهه های سی و چهل و همچنین با کمی تأمل میتوان به این نکته پی برد که جریان تحجرآمیز حوزۀ علمیۀ قم ، مهم ترین جریان دینی آن زمان است که به سردمداری مجتهدین به نامی در داخل و خارج از ایران با قدرت هرچه تمام تر به راه خود ادامه میدهد.
جامعۀ آماری در این مقاله همۀ آثار نویسندگان نامبرده در بالاست و نمونه گیری موردبررسی در این تحقیق کتاب های انتخابی هرکدام از نویسندگان است که به ادبیات تحقیق بیشتر نزدیک بود و به شرح زیر است : سیمین دانشور: کتاب سووشون ابراهیم گلستان : کتاب شکار سایه جلال آل احمد: کتاب های مدیر مدرسه ، نفرین زمین و سرگذشت کندوها هوشنگ گلشیری: کتاب شازده احتجاب بهرام صادقی: کتاب ملکوت محمدعلی جمال زاده : آسمان و ریسمان علیمحمد افغانی: شوهر آهو خانوم و در نهایت این که برای کدگذاری اطلاعات ، ابتدا متن کتاب ها چند دور مورد مطالعه قرارگرفته و سپس با به کارگیری مدل ، موضوعات و شاخص های آنها در متن کتاب ها شناسایی و استخراج گردید؛ و در آخر با استفاده از مفهوم تیپ ایدئال وبر (در جامعه شناسی وبر تیپ ایدئال یک ابزار روش شناختی است .
(
, 
, 
)
