Abstract:
مقالۀ حاضر با رویکرد نامشناسی اجتماعی، به بررسی تأثیر تحوّلات اجتماعی – فرهنگی، بر انتخاب نامهای خاص در میان گویشوران کردزبان شهر بانه طی صد سال اخیر، از سال 1300 تاکنون، میپردازد. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی است و دادهها، از پیکرة ادارة ثبت احوال گرفته شده است. تجزیه و تحلیل دادهها براساس عنصر اجتماعی هویت (ملّی، مذهبی، قومی و فراملّی) صورت پذیرفته است. یافتههای پژوهش بیانگر این است که در این دورۀ صدساله، رواج نامهای مذهبی روندی کاهشی و درعوض، گستردگی نامهای ملّی و قومی، روندی صعودی داشتهاند؛ البتّه در چند سال اخیر نامهای قومی مردانه کمابیش رو به کاهش بوده است؛ همچنین نامهای عربی مفهومی نیز روند کاهشی چشمگیری داشتهاند و از سوی دیگر، بهویژه از اوایل دهه 1390، نامهای فراملّی بیشازپیش به چشم میخورند. این تحوّلات در نامگزینی، نشان میدهد در جامعة مورد مطالعه، گرایش به سنّتزدایی و درنتیجه فردگرایی افزایش یافته است و افزون بر این، تغییر ذائقه در نحوة نامگذاری و انتخاب نام برای فرزندان نشاندهندة تغییرات ساختارهای فرهنگی - اجتماعی است.
Machine summary:
یافته های پژوهش بیانگر این است که در این دورٔە صدساله ، رواج نام های مذهبی روندی کاهشی و درعـوض ، گسـتردگی نـام هـای ملّی و قومی، روندی صعودی داشته اند؛ البّته در چند سال اخیر نام های قومی مردانه کمابیش رو به کاهش بـوده اسـت ؛ همچنـین نـام هـای عربی مفهومی نیز روند کاهشی چشمگیری داشته اند و از سوی دیگر، به ویژه از اوایل دهه ١٣٩٠، نام هـای فراملّـی بـیش ازپـیش بـه چشـم میخورند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) براساس جدول ١، در این دوره ، تفاوت های آشکاری در انتخاب نام های مذهبی برحسب «جنسـیت » مشاهده میشود: در حالی که تعداد نام های مذهبی مـردان ٨٦% اسـت ، در بـین نـام هـای زنانـه ، ٣٦% بـه نام های مذهبی تخصیص یافته است .
تفاوت در نحؤە اختصـاص نـام هـای عربـی مفهـومی (غیـر مذهبی) برحسب جنسیت ، بدین صورت است : این نوع نام ها در مورد جنس مؤّنث در آغاز سده ، درصـد نسبتاً بالایی (٢٥%) را به خود اختصاص داده اند، امّا در پایان سده ، به شدّت کاهش یافتـه و بـه ٣% تقلیـل یافته اند.
روند کلّی تغییر در نوع نام ها در طول سدٔە اخیر تفاوت های جنسیتی در مورد نام های قومی نیز مشهود است : نـام هـای قـومی زنانـه تـا دورٔە چهـارم (١٣٥٨-١٣٦٨) سیر صعودی مشهودی داشته و در این دوره به اوج میرسند و سپس بـا شـیب ملایمـی کاهش یافته و در پایان سده ، دوباره روند افزایشی یافته اند.
A Socio-Cultural and Linguistic Analysis of Yemeni Arabic Personal Names.