Abstract:
امروزه کنترل و جمع آوری رواناب در درون منطقه شهری نسبت به انتقال آن به خارج از شهر اهمیت بیشتری یافته است. منطقه 1 و 3 تهران با مساحت 272 کیلومترمربع، در شمال شرق تهران قرار گرفته است که در هنگام بارندگی حجم زیادی از رواناب علاوه بر مسیل ها در خیابان ها نیز جاری می شوند که مشکلات متعددی را ایجاد مینمایند. این پژوهش با استفاده از نقشه توپوگرافی1:25000 تهران، نقشه زمین شناسی 1:100000 تهران، داده های کاربری، و داده ارتفاعی ماهواره استر با پیکسلهای 30 متری، داده های بارش ساعتی ایستگاه شمال تهران در بازه زمانی 2007 تا 2014 ، امکانسنجی جمعآوری و کنترل رواناب را انجام داده است. در این راستا، پتانسیل تولید رواناب با روش جاستین در دو منطقه 1 و 3 محاسبه شده است. اتوبان مدرس و خیابان شریعتی برای مکانیابی سیستم ماند بیولوژیکی و جوی باغچه، انتخاب شدند. عمل مکانیابی در راستای این دو شریان با استفاده از روش LID انجام شده است و برای ارزیابی و تصحیح آن از گزارش های آبگرفتگی بعد از بارش، موجود در مرکز 137 شهرداری تهران استفاده شد. محاسبات مربوط به پروفیل های طولی با نرم افزار SWMM انجام شد. مقایسه نتایج محاسبه رواناب روزانه با شرایط توپوگرافی و شبکه مسیل های موجود نشان داد که هنگام بارندگی، بخشی از رواناب تولید شده به سمت خیابانها و اتوبانها زهکشی می شوند که مکانیابی سیستمهای جمع آوری رواناب در اولویت اول فضای سبز موجود در پارکهای آب و آتش، ملت و قیطریه را تعیین نمود.
Machine summary:
مقایسه نتایج محاسبه رواناب روزانه با شرایط توپوگرافی و شبکه مسیل های موجود نشان داد که هنگام بارندگی ، بخشی از رواناب تولید شده به سمت خیابانها و اتوبانها زهکشی می شوند که مکانیابی سیستم های جمع آوری رواناب در اولویت اول فضای سبز موجود در پارکهای آب و آتش ، ملت و قیطریه را تعیین نمود.
مقدار رواناب سالیانه در یکی از حوضه های اطراف پارک پردیس مشهد ٤٥٠٠٠٠ مترمکعب برآورد شده است که قابلیت کاربرد در فضای سبز در فصول کم باران را دارد که با توجه به این ویژگی مطالعه استحصال آبهای سطحی جهت آبیاری زیباسازی فضای پارک برنامه ریزی شد (واحدی و قطبی راوندی ،١٣٩١).
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ١: موقعیت منطقه یک و سه منطقه مورد مطالعه در انتهای حوضه های طبیعی بالادست (گلابدره، دربند، سعدآباد، ولنجک) قرار گرفته است که سابقه تولید سیلابهای شهری را نیز دارد؛ در هنگام بارندگی ، حجم قابل توجهی از روانابها، در خیابانهایی با جهت شمالی جنوبی مانند ولی عصر، شریعتی ، پاسداران، مدرس جاری می شود.
لذا استفاده از سیستم نگه دارنده در این منطقه می تواند کارایی بالایی در جهت جمع آوری و کنترل رواناب تولید شده و استفاده مجدد و بهینه از آن را در مصارفی چون آبیاری فضای سبز شهری داشته باشد.
در این مطالعه دو شریان مهم یعنی خیابان شریعتی و اتوبان مدرس برای مکانیابی جهت کنترل و جمع آوری رواناب توسط سیستم های زیستی انتخاب شدند.
نتایج دستور LID در روش سیستم ماند بیولوژیکی و جوی باغچه نشان داد که می تواند در جمع آوری رواناب، کاهش و حتی در مدیریت رواناب بسیار قابل توجه و مهم باشد.