Abstract:
طی سالهای اخیر بر اثر خشک سالی های ایجاد شده و به تبع تغییر در مقادیر عناصر اقلیمی، میزان آبدهی رودخانه جراحی نیز تغییر کرده است. تحقیق حاضر بر روی بخشی از زیر حوضه رودخانه جراحی در جنوب استان خوزستان انجام شده است، که به بررسی تاثیر عناصر اقلیمی بر آبدهی رودخانه در منطقه میپردازد. بر همین اساس در این تحقیق اقدام به بررسی نوسانات عناصر اقلیمی (با تاکید بر دما و بارش) و وضعیت هیدرولوژیکی منطقه تحت آزمون ناپارامتری من- کندال و تخمینگر سن در نرم افزار MAKESENS شده است. به منظور نیل به اهداف تحقیق، نوسانات دما و بارش برای دوره آماری سی ساله (1392-1362) بررسی و مشخص شد که روند نوسانات دما در منطقه صعودی بوده و آماره من- کندال در حدود 21/2 و مقدار نمایه تخمینگر سن 3/0 بوده است، که هر دو در سطح 95 درصد معنی دار بوده است. به طورکلی نوسانات بارش در منطقه روند منفی داشته که این امر نشان دهنده کاهش نزولات جوی در منطقه است. هر چند که این نوسانات تحت هیچکدام از روشهای ناپارامتری بررسی شده معنیدار نبودهاند. نوسانات دبی در همه ایستگاه های مورد مطالعه روند نزولی داشته است، که این روندها برای آزمون آماره من- کندال به طور متوسط در حدود 4/2- و برای نمایه تخمینگر سن در حدود 22/1- بوده است و در سطوح 95 و 99 درصد معنیدار بوده اند. بر اساس نتایج این تحقیق میتوان گفت روند افزایشی نوسانات دما در منطقه و همچنین روند کاهشی میزان بارندگی در این دوره بر کاهش دبی رودخانه تا حدود زیادی تاثیر گذاشته است
Machine summary:
الفتی و محمودآبادی (١٣٨٩) در تحقیقی به ارزیابی اثرات خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی دشت کرمانشاه مبادرت نمودند و به این نتیجه رسیدند که تعداد ناهنجاریهای منفی بارش طی دوره آماری (٨٧-٧١) بیش از ناهنجاریهای مثبت بوده و تأثیر فعالیتهای انسانی در ناهنجاریهای منابع آبهای زیرزمینی چشمگیر بوده است .
دانشور وثوقی و همکاران (١٣٩٠) در مقاله ای تاثیر خشکسالی بر تراز آب زیرزمینی در دو دهه اخیر را به صورت موردی در دشت اردبیل بررسی نمودند و به این نتیجه رسیدند که بیشترین افت تراز آب زیرزمینی متعلق به ایستگاه خلیفه لو شیخ بوده است که دارای شیب منفی ١/٩٣ متر در سال می باشد.
یزدانی و منصوریان (١٣٩٣) در تحقیقی اقدام به پهنه بندی پتانسیل بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی با استفاده از دادههای کمی و کیفی آبخوان دشت نیشابور نمودند و به این نتیجه رسیدند که جهت کاهش سطح تراز آب زیرزمینی از شمالشرق به جنوبغرب و از جنوب به سمت مرکز و غرب است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) روندیابی نوسانات بارش در منطقه مورد مطالعه بررسی روند تغییرات بارش در منطقه مورد مطالعه ، براساس آمار بلندمدت سی ساله پنج ایستگاه بارانسنجی مشراگه ، رامشیر، کمپ جراحی ، گرگر و شادگان انجام شده است .
روندیابی نوسانات دمای سالانه در منطقه مورد مطالعه روندیابی تغییرات دمای سالانه برای ایستگاه شادگان در دوره آماری موردنظر توسط آزمون آماره من ـ کندال و تخمینگر سن در نرمافزار MAKESENS انجام گردید، که نتایج آن در جدول ٥ آورده شده است .