Abstract:
عدالت مفهومی است که بشر از آغاز تمدن خود میشناخته و برای استقرار آن کوشیده است. حقوقدانان همواره در تلاش بودهاند تا با ارائه راهکارهای مناسب به دادرسی سرعت بخشند و اجرای عدالت را در کمترین زمان میسر سازند. در این راستا میتوان از دادرسی الکترونیک جهت رفع اطاله دادرسی، تسریع در امور جاری محاکم، افزایش دقت، جلوگیری از سردرگمی اشخاص در پیگیری پروندهها، جلوگیری از طرح دعاوی تکراری، پیشگیری از وقوع جرم و ... ، بهره جست. دادرسی الکترونیک فرایندی نوین است که میتواند بسیاری از مشکلات روند دادرسی در نظام حقوقی را برطرف ساخته و کمک بزرگی در جهت تحقق هدف اساسی حقوق، یعنی برقراری عدالت و پاسخ گویی قانونی در کوتاهترین زمان، باشد. به لطف دادرسی الکترونیکی محدودیتهای زمانی و مکانی به طرز شگرفی کاهش یافته است. کاهش هزینه های سیستم قضایی، افزایش سرعت انجام کارها، انسجام در مجموعه اطلاعات سیستم قضایی، افزایش امنیت قضایی و اداری از دیگر دستاوردهای دادرسی الکترونیکی است. در این تحقیق نویسنده برآن است تا با بررسی اهداف، مبانی و ویژگی ها آیین دادرسی الکترونیک، با معرفی هر چه بیشتر دادرسی الکترونیک، ابهامات موجود در این زمینه را نیز پاسخ گوید.
Machine summary:
با توجه به سیر اقدامات و قانونگذاریهایی که برای الکترونیکی شدن دادرسی در ایران صورت گرفته است ، میتوان موارد ذیل را به عنوان اهداف آیین دادرسی الکترونیک در حقوق ایران نام برد: تغییر فرهنگ دادرسی، رفع اطاله دادرسی و منطقی ساختن زمان تحقیق ، دادرسی و اجرا، ارتقای کیفیت تحقیق و دادرسی و اتقان آرای صادره ، تشریفات زدایی مادی، استفاده از ابزارهای نرم به جای وسایل سخت در دادگستری، تسریع در خدمات رسانی قضایی به مردم ، کاهش جمعیت دادگاهی، کاهش منازعات مردمی، جلوگیری از انحرافات اداری، کاهش هزینه ، امکان دسترسی سریع و آسان به سوابق قضایی افراد در سراسر کشور، ارتقای سطح امنیت شبکه های الکترونیکی و بانک های اطلاعاتی، کاهش حجم کاغذی در قوه قضاییه و نظام مند ساختن سیستم بایگانی این نهاد، حذف برخی واسطه ها در روند رسیدگی به یک پرونده ، ایجاد شناسنامه حقوقی برای اشخاص ، ساماندهی نظام دسترسی اشخاص به اسناد و مدارک، استانداردسازی و ارتقا سطح حفاظت و امنیت فیزیکی اسناد و مدارک و اماکن نگهداری از آنها، توسعه خدمات الکترونیک ، توسعه زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات ، توسعه آمادگی سازمانی در بهره گیری از فناوریهای نوین کاربردی، هوشمندسازی و کارآمدسازی نظام قضایی مبتنی بر به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات ، توسعه و ارتقای آیین دادرسی کیفری از طریق شورای راهبردی الکترونیک ، سازماندهی خدمات و آمار و اطلاعات دقیق قضایی از طریق تشکیل مرکز ملی داده های قوه قضاییه ، ساماندهی اطلاعات و ارتباطات الکترونیکی بین ضابطان و دستگاه های قضایی، محاکم و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی و امکان دسترسی به اطلاعات از طریق شبکه ملی عدالت اصلاح فرایند تقدیم لوایح قضایی به مجلس ، توسعه کمی و ۱۲۱ کیفی اطلاع رسانی و پاسخگویی در جامعه ، افزایش سطح ارتباطات و همکاریهای بین المللی، توسعه تعامل و ارتباطات با دولت ، مجلس و سایر نهادها، ارتقای کارآیی و اثربخشی نظام کنترل و نظارت سازمانی، توسعه ارتباطات آموزشی و پژوهشی از طریق راه اندازی درگاه ملی قوه قضاییه آموزش ، اصلاح و تنقیح قوانین حقوقی و کیفری با رویکرد حبس زدایی، بهبود وضعیت دسترسی به قوانین ، تنقیح و یکپارچه سازی قوانین ، حفظ منابع طبیعی؛ در دادرسی الکترونیکی نسخه های کاغذی، پرونده ها، مدارک و ...