Abstract:
آیا توزیع بودجه‌ی پژوهشی در میان سازمان‌ها و بین فعالیت‌های متفاوت پژوهشی از منطق قابل دفاع برخوردار است؟روش‌های متفاوت توزیع بودجه بر اساس اصول متفاوت طراحی شده‌اند. توزیع بودجه بر اساس الگوهای توزیع برابر یا الگوهای توزیع برنامه‌ای (بر اساس برنامه‌های پژوهشی مصوب)، بر اساس نسبت وزن فعالیت‌های گذشته هر یک از سازمان‌ها و فعالیت‌ها قابل توزیع هستند. روش کنونی توزیع بودجه‌ی پژوهشی در ایران از مدل و منطق خاصی برخوردار نیست. الگوی غالب کنونی به‌صورت ترکیبی از روش توزیع بر اساس توزیع سال قبل و بر اساس چانه‌زنی و نسبت نفوذ در دستگاه توزیع کننده است. هدف اصلی در این مقاله، معرفی الگویی بر اساس روش پیمایش کارشناسان (تکنیک دلفی) و ترکیب این روش با یک فرآیند خطی انتخابی، برای توزیع بودجه پژوهشی کشور در میان سازمان‌ها و نیز در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در میان دانشگاه‌های متفاوت بوده است. این مدل قابلیت تبدیل به یک برنامه انعطاف‌پذیر کامپیوتری در راستای استفاده برای بخش‌های متفاوت را دارا است. با کاربرد این الگوی ریاضی ساده در جهت سیاست‌های مورد توجه، می‌توان از ضرایب اهمیت متفاوت در سیستم استفاده کرد.
Machine summary:
هدف اصلی در این مقاله، معرفی الگویی بر اساس روش پیمایش کارشناسان (تکنیک دلفی) و ترکیب این روش با یک فرآیند خطی انتخابی، برای توزیع بودجه پژوهشی کشور در میان سازمان‌ها و نیز در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در میان دانشگاه‌های متفاوت بوده است.
به‌عنوان نمونه در علم‌سنجی صورت گرفته توسط مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران در سال 2003، از 4338 مقاله ISI، 4239 مقاله توسط افراد دانشگاهی شاغل در وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مؤسسات وابسته نوشته شده است و فقط 99 مقاله مربوط به سایر دستگاه‌های اجرایی که از بودجه‌ی پژوهشی دولت استفاده می‌کنند، بوده است.
در راستای اصلاح روند گذشته، یک مدل ریاضی خطی طراحی و ارائه شده که بودجه‌ی پژوهشی کشور را در دو مقطع توزیعی، ابتدا بین دستگاه‌های اجرایی و وزارت‌خانه‌های متولی علوم، تحقیقات و آموزش عالی و در مقطع بعدی در بین دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی وابسته به هر دستگاه اجرایی مصرف کننده بودجه‌ی پژوهشی بر اساس یک شاخص ساخته شده از شاخص‌های شناخته شده عملکرد فعالیت‌های پژوهشی یک‌ساله‌ی گذشته‌ی آن‌ها توزیع می‌کند.
با توجه به این‌که فعالیت‌های پژوهشی اعم از مقاله، ثبت و اختراع، طرح تحقیقاتی، کتاب و غیره از ارزش و اهمیت متفاوتی برخوردارند لذا این مقاله پیشنهاد می‌کند که انتخاب نشان‌گرهای پژوهشی و اهمیت و وزن هر یک بر اساس روش پیمایش سیستماتیک کارشناسان (روش دلفی) و لحاظ اهداف کشور در سند چشم‌انداز و برنامه‌ی چهارم توسعه مشخص شود.
منظور از طراحی و پاسخ‌گویی پرسش‌نامه با تعیین میزان تأثیر و اهمیت این اهداف میانی در سازمان است که پس از جمع‌بندی و استخراج نظرات کارشناسان گروه دلفی در این مورد، ضریب و وزن هر هدف برای اجرای روش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
(
, 
, 
)
