Abstract:
پس از گذشت سه دهه از حیات انقلاب اسلامی به ویژه برای نسل سوم این سوال شایسته طرح و تتبع دوباره است که وجوه شگفتیآفرین و نوآوریها و ممیزات منحصر به فرد انقلاب اسلامی ایران چه بود و از کجا نشات میگیرد؟ این پژوهش با الهام از اندیشه امام خمینی (ره) و در در چارچوب یک رهیافت تمامعیار فرهنگی درصدد اثبات این فرضیه است که وجوه شگفتیساز، نوآوریها و ممیزات منحصر به فرد انقلاب اسلامی از خصلت و صبغه فرهنگی آن ناشی میشود. بهمنظور اثبات ادعا و فرضیه مذکور و ارائه دلایل و شواهد متقن و عینی و احتراز از هرگونه ادعای شعاری، ژورنالیستی و احساسی از طریق یک بررسی تطبیقی وجوه افتراق و برجسته انقلاب اسلامی با دو انقلاب فرانسه و روسیه از جوانب متعدد مورد کاوش قرار میگیرد.
Machine summary:
حکومت روسیه در آستانه انقلاب نه تنها فاقد نیروی نظامی و قوای مسلح قدرتمند و وفادار به قدرت سیاسی بود، بلکه ارتش شکستخورده روحیه خود را از دست داده و ناراضی از نظام با پیوستن به کارگران اعتصابی و انقلابی نقش مهمی را در پیروزی انقلاب و سرنگونی تزار بازی کرد.
زمانی که رژیم شاه در آستانه سقوط قرار گرفت شاه خود پیش از همه از سرعت و حرکت موج مخالفتی که در کمتر از یک سال به انقلابی فراگیر تبدیل گردید، گیج شده بود و در خاطرات خود ضمن اعتراف به این واقعیت نوشت: «من در تاریخ چیزی نظیر آنچه در ایران اتفاق افتاد سراغ ندارم.
همه مورخین تاریخ فرانسه در این دوران معترف هستند که علت اصلی سرنگونی رژیم سلطنتی بوربونها اوضاع نابسامان اقتصادی و ورشکستگی مالی دولت فرانسه بود که تضعیف قدرت سیاسی و متعاقبا تشدید شورش و هیجان عمومی را در جامعه قبل از انقلاب فرانسه در پی داشت (همان، 51-55).
ایمان و عقیده راسخ امام خمینی(ره) به مردم باعث گردید تا در خلال مبارزه علیه رژیم هیچگاه به اجانب و قدرتهای خارجی دل نبندد و برخلاف انقلابهای دیگر جهان که از حمایت برخی از قدرتهای خارجی برخوردار بودند، جهتگیری انقلاب را که نفی هرگونه وابستگی به ابرقدرتها و بیگانگان بود در عرصه فکر و عمل به منصه ظهور برساند و اعلام نماید: «امریکا از انگلیس بدتر، انگلیس از امریکا بدتر و شوروی از هر دو بدتر و همه از هم پلیدتر» (خمینی، 1362: 105).