مطالعه اخلاق مصرف؛ تعاملات شهروند-حکومت از منظری جامعه‌شناختی Journal Article

تبیین ‌های مختلفی در ارتباط با مصرف کالاها و خدمات ارائه می‌شود. اما این پژوهش، به تبیین جامعه ‌شناختی مصرف با بهره‌ گیری از رویکرد نوین بازتابی پرداخته و به بعد اخلاقی آن در کنش‌ های روزانه از سوی شهروندان توجه نموده است. دو هدف اساسی آن بررسی اخلاق در انتخاب‌ های مصرف روزانه و همچنین تاثیرپذیری متقابل آن از تعاملات شهروندی‌ حکومتی در شرایط جامعه مورد مطالعه است. داده‌های کیفی با استفاده از مصاحبه‌ های عمیق نیمه ساخت ‌یافته در حول محورهای اساسی تحقیق از ۲۰ نفر از شهروندان ارومیه‌ ای جمع ‌آوری شده‌اند. تحلیل داده ‌ها با روش نظریه زمینه ‌ای و با استفاده از شیوه کدگذاری باز، محوری و گزینشی به ‌منظور دستیابی به مقوله هسته و مدل پارادایمی نشان داد علاوه بر عدم توجه به اخلاق در انتخاب‌های مصرف روزانه شهروندان، نوعی الگوی رفتاری اعتراضی به سیاست ‌های حکومتی و ساختاری هم در بین مشارکت‌ کنندگان در حال شکل‌ گیری است که با عنوان مصرف بازتابی نام‌گذاری شده است. مقوله مصرف بازتابی نشانگر آن است که الگوی مصرف فعلی در بین شهروندان تنها نوعی واکنش حاصل از ناخرسندی از عملکرد حکومت در حوزه محیط ‌زیست و بی ‌توجهی به حفاظت از آن در تصمیم ‌گیری ‌های کلان است. مصرف بازتابی معرفی ‌‌شده در این مطالعه نوعی مصرف سیاسی انفعالی است.