Abstract:
یکی از چالشهای کنونی شهرها به ویژه شهرهای واقع در کشورهای جهان سوم درکنار سایر مسائل اقتصادی و اجتماعی مسئله مسکن و تامین مالی مسکن برای گروههای کم درآمد است. به تبع این شرایط مسئله مسکن و تامین آن نیز در شهرهای ایران یک چالش مهم است. از این رو این پژوهش به دنبال بررسی سیاستها، نگرشها و عملکردهای برنامه توسعه کشور جهت آسیبشناسی آن در بخش مسکن و به ویژه مسکن گروههای کم درآمد است. نتایج پژوهش گویای آن است که در برنامه پنجم توسعه با تغییر دولت شاهد تغییر سیاست از عرضه محوری به تقاضا محوری هستیم. در سالهای ابتدای این برنامه مهمترین رویکرد اجرایی به مسکن کم درآمدها پروژه شکست خورده مسکن مهر بود که با تغییر دولت به دلیل مشکلات این پروژه در تامین مسکن گروههای کم درآمد کنار گذاشته شد. اما هیج برنامه جایگزین در ارتباط با مسکن گروههای کم درآمد ارائه نگردید فقط به بازنگری طرح جامع مسکن بسنده شده و پنج برنامه جدید به آن اضافه گردید. طی بازه زمانی برنامه پنجم توسعه، تورم مسکن افزیش و درنهایت بازار مسکن با رکود روبه رو شد. رویکردهای در پیش گرفته شده در بازار مسکن عملا نتوانست به تامین مالی گروههای کم درآمد شهری کمک نماید. برنامه ششم توسعه نیز با اهداف بیشتر از برنامه پنجم نگارش شد. این برنامه در چهار محور به موضوع مسکن گروههای کم درآمد پرداخت که در آن میان سیاست و راهبردهای در پیش گرفته شده جهت نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری مطلوب ارزیابی میشود.
Machine summary:
آسیب شناسی برنامه های ملی پنجم و ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در زمینه تامین مسکن گروه های کم درآمد شهری 1 دکتر جمیله توکلی نیا 2 سعید ضرغامی تاریخ دریافت: ١٣٩٦/١١/٢٦ تاریخ پذیرش: ١٣٩٧/٠٨/٢٠ چکیده یکی از چالشهای کنونی شهرها به ویژه شهرهای واقع در کشورهای جهان سوم درکنار سایر مسائل اقتصادی و اجتماعی مسئله مسکن و تامین مالی مسکن برای گروههای کم درآمد است.
این برنامه در چهار محور به موضوع مسکن گروههای کم درآمد پرداخت که در آن میان سیاست و راهبردهای در پیش گرفته شده جهت نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری مطلوب ارزیابی میشود.
در ایران رویکرد در پیش گرفته شده در زمینه تامین مالی مسکن گروههای کم درآمد با محوریت دولت و دخالت مستقیم ان در قالب رویکرد عرضه محور بوده است.
جهت نقد و ارزیابی سیاستهای تامین مسکن گروههای کم درآمد شهری در برنامه پنجم توسعه از سه شاخص زیر استفاده شده است.
با روی کار آمدن دولت یازدهم و دو سال پایانی برنامه پنجم، سیاستهای به کار گرفته شده در بخش مسکن مشخص گردید که سهم هزینه مسکن گروههای کم درآمد در بازار کاهش یافته است.
طی سالهای مورد بررسی در برنامه پنجم توسعه مشخص گردید که روند افزایش سطح زیربنای مسکونی برای گروههای کم درآمد روندی رو به بهبود داشته است.
در نهایت با توجه به برنامهها و سیاستهای بخش مسکن در برنامه پنجم نتایج زیر به دست آمده است: · هزینه مسکن در سبد خانوار کل جامعه افزایش اما در دهکهای پایین جامعه کاهش داشته است.