Abstract:
مقاله حاضر در پی آن است تا بر اساس مولفه هویت و در چارچوب تئوری سازه‌انگاری، روابط جمهوری
اسلامی ایران و عربستان را مورد بررسی قرار داده و به طور اخص انگاره‌های هویتی را در واگرایی بین این دو کشور تبیین کند. کشور عربستان سعودی بعد از انقلاب اسلامی ایران همواره سیاست خصمانه ای نسبت به ایران داشته و گرچه در طول این سه دهه فراز و نشی بهایی داشته است، ولی همچنان این سیاست خصمانه پابرجاست. نگاهی به روابط ایران و عربستان از 1304 تاکنون نشان می دهد که روابط دو کشور همواره در هاله ای از تضاد و واگرایی قرار داشته است و در دوران همکاری بین دو کشور هم می توان ریشه‌های تنش را مشاهده کرد. سوال اصلی مقاله این است که انگاره های هویتی چه تاثیری در روابط عربستان و ایران بعد از انقلاب داشته است؟ مفروض مقاله این است که ادراکات و برداشت‌های هویت بنیان، سبب شده است تا روابط عربستان سعودی و ایران بیشتر به سمت واگرایی سوق داشته باشد. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات بر پایه ی روش اسنادی کتابخانه ای صورت گرفته است.
Machine summary:
بسیاری از تحلیل گران ، قیام مکه در ٢٠ نوامبر ١٩٧٩ را الگو گرفته از انقلاب ایران می دانند که حکومت سلطنتی به طور خاص توسط روحانیون مذهبی و با رهبری امام خمینی به زیر کشیده شد (٢٠٠٥٤٣,Hamdan) با ظهور انقلاب اسلامی ایران و اهمیت یافتن مباحثی چون ام القرای شیعه و یا تفکر اسلامی و انقلابی که ایران باید نقش هدایت گری در جهان اسلام را بر عهده داشته باشد، منجر به این گردید که عربستان سعودی رقیب جدی را در کنار خود احساس نماید، رقیبی که نه تنها عرب نبود، بلکه مذهب عامه سنی را هم نداشت و با دیدگاهی کاملا متفاوت در مقابل عربستان سعودی ایستاده است .
بدین سان صدور انقلاب از منظر سازه انگاری به عنوان هدف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است که از هویت و نقش ملی آن منشأ گرفته است و این قوام بخشی را در نقش ها و هویت های ملی برای خود در سطح بین الملل به رسمیت می شناسد (دهقانی فیروزآبادی و رادفر، ١٢٧:١٣٨٨).
چنانچه در هویت سازی خود به مسایل ایدئولوژیک نسبت کمتر توجه کنند و به بازتعریفی دوباره از هویت دیگری بر اساس انگاره های همگرایانه (اسلام ، تقابل تمدن اسلامی در مقابل سایر تمدن ها، ثبات منطقه ای ) و سیاست خارجی خود را در مقابل یکدیگر بر اساس گفتمان اسلام محور نه مذهب محور (شیعه ـ سنی ) شکل دهند، منجر به همگرایی میان این دو کشور، ثبات امنیت به طور خاص در خلیج فارس و به طور عام در جهان اسلام خواهد شد.
(
, 
, 
)
