Abstract:
طی سفر ناصرالدین شاه به انگلیس امتیازی به نام رژی با ماژور جرالد تالبوت در رجب ١٣٠٧
بسته می شود که توتون و تنباکو را به مدت ٥٠ سال در اختیار تالبوت قرار میداد. این امتیاز
باعث مخالفتهای گسترده ای در شهرهای مختلف ایران شد و بسیاری از تجار و زارعین و به تبع
آن علما و مجتهدین خواستار لغو این قرار داد شدند. در اصفهان مجتهدی به نام آقا نجفی
(شیخ محمد تقی رازی ) به همراه برادر خود شیخ محمد علی، توتون و تنباکو را تحریم
میکنند. جدا از میزان تاثیرگذاری این فتوی، با توجه به تاریخ نامه، میبینیم که این امر زودتر
از فتوای میرزای شیرازی اتفاق افتاده است . این امتیاز بالاخره در جمادی الآخر ١٣٠٩ از طرف
حکومت لغو میشود. موضوع این مقال امتیاز رژی و مسالهای که مطرح است این است که
فتوای دو مجتهد اصفهان چه تاثیری در روند مخالفتها داشته است و البته خواهیم دید که
تاثیرات چشمگیری در پیشبرد اهداف داشته است چرا که مردم در شهرهای مختلف مثل
شیراز، اصفهان، تهران و... به این قیام پیوستند و باعث تشدید اعتراضها و در نهایت امر لغو
امتیاز شدند.
Machine summary:
سندی از تحریم تنباکو توسط علمای اصفهان (اصفهان: پیشرو در تحریم تنباکو) علی سلطانی شایان چکیده: طی سفر ناصرالدین شاه به انگلیس امتیازی به نام رژی با ماژور جرالد تالبوت در رجب 1307 بسته می شود که توتون و تنباکو را به مدت 50 سال در اختیار تالبوت قرار میداد.
ناصرالدین شاه، ظل السلطان، میرزای شیرازی ، شیخ محمد تقی رازی(آقا نجفی)، رژی، تالبوت متن سند: از اصفهان – قربان خاک پای جواهر آسای مبارکت شوم- اگر چه مفصلا همراه چاپار پست راپورت روز پنج شنبه و جمعه «آقا نجفی» و برادرش «شیخ محمد علی» و «ملاباقر فشارکی» را عرض کرده ام و لیکن بواسطه اعلاناتیکه در کوچه ها چسبانیده اند و هر جا که فرنگی را می بینند داد و فریاد می کنند، لاعلاج دیدم به توسط تلگراف عرض کنم در این دو روزه در میدان مصلی که در تخت فولاد است اجماعی کرده اند که در منبر رفته بر ضد دولت در باب تنباکو بانک و غیره مطالب بگویند.
تجار و کشاورزان سردمدار مخالفت بودند زیرا همانطور که گفته شد در شیراز کشت توتون بسیار بود و با این قرارداد این افراد منافع خود را از دست می دادند و به همین خاطر اعتراض کشاورزان گسترده بود.
( صفایی، 1346، ص40) با توجه به نامه ظلالسلطان به ناصر الدین شاه، تحریم توتون و تنباکو در 19 ربیع الثانی 1309 عملا در اصفهان زودتر از فتوای میرزای شیرازی واقع شده است.