Abstract:
بررسی نقش وابستگی های ایلی و طایفه ای در هشت دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در استان ایلام موضوع پژوهش حاضر است . برگزاری انتخابات و استقبال گسترده گروه ها و طبقات مختلف اجتماعی از آن در استان ایلام اگر چه به ظاهر یکی از نشانه های مطلوب افزایش مشارکت سیاسی و اجتماعی و بیانگر برون رفت از وضعیت سنتی و احساسی به وضعیت عقلانی و نهادی است، ولی تامل در سیر وقایع و رویدادهای مربوط به انتخابات هشت دوره مجلس شورای اسلامی در استان ایلام بیانگر واقعیتی جز این است، چرا که مشارکت انتخاباتی در این استان تحت تاثیر فرهنگ سیاسی قبیله ای است و این مهم سبب شکل گیری نوع خاصی از مشارکت سیاسی در این منطقه شده است.آنچه در این پژوهش مورد نظر است این که با وجود شیوه های مدرن حضور افراد در تصمیم گیری های اجتماعی و سیاسی و نیز تعیین سرنوشت قانونی خود، همچنان در محتوا این ابزار مدرن با تعصبات قومی و ایل و تبار آمیخته شده است به گونه ای که انگیزه مردم استان ایلام برای انتخاب نمایندگان پارلمانی خود نه آگاهی های اجتماعی و سیاسی بلکه تعصبات و تحریکات قومی و احساسی است. مشارکت مردم استان ایلام در انتخابات مجلس تحت الشعاع مولفه های مختلفی است که مولفه های احساسی و غیر نهادی برجستگی بیشتری دارد. از این میان مقوله قبیله و وابستگی به قوم و طایفه خاص عامل مهمی برای پیروزی و موفقیت کاندیداها و آمدن مردم به پای صندوق های رای است. نتایج این بررسی نشان می دهد روابط ایلی و قبیله ای تا پیش از انتخابات مجلس ششم در استان ایلام نقش مهم و گسترده ای داشته است اما با وقوع تحولات سیاسی بعد از خرداد 1376 یعنی نقش آفرینی احزاب در تحولات سیاسی، انتخابات ششم، هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی در ایلام به عرصه مبارزه میان ایل و حزب تبدیل شد و در واقع از این دوره به بعد شاهد روند کاهش هر چند آرام) نفوذ ایل در مسائل سیاسی استان ایلام هستیم. در این پژوهش با استفاده از داده های آماری و به روش توصیفی- تحلیلی موضوع مورد نظر تبیین شده است.
Machine summary:
سؤالي که مطرح است اين که در مورد ايلام با توجه به بسترهاي ريشه دار و کهن مناسبات قومي و قبيله اي کدام الگو مي تواند تحليل گر رفتار انتخاباتي مردم باشد؟ چرا در اين استان علي رغم رشد سطح سواد عمومي ، جمعيت جوان و تحصيل کرده و نيز استفاده روز افزون از وسايل ارتباط جمعي ، هنوز در عرصه هايي چون انتخابات خصوصا انتخابات مجلس شوراي اسلامي ، افراد سعي مي کنند به هم ايلي و هم قبيله اي خود اقبال نشان دهند؟ گويي هنوز در انديشه ايلامي رؤياي غلبه و نفوذ ايل و طايفه در مقايسه با مؤلفه هايي چون تخصص ، توان اجرايي و علمي افراد غلبه بيشتري دارد.
با نگاهي به آراي ماخوذه نامزدهاي انتخاباتي دوره ششم مجلس شوراي اسلامي در ايلام ١ (جدول شماره ١) در ميان ايلات استان ملاحظه مي شود که هر يک از نامزدها بالاترين راي را در ميان هم ايلي هاي خود کسب کرده اند و اين نشان مي دهد که فرهنگ سياسي قبيله اي و مشارکت بر مبناي وابستگي قوم و خويشي عامل مهمي در کسب آراء است و ساير مولفه ها از جمله توان مديريتي و نگرش هاي سياسي در مقابل پيوند ايل و قبيله جايگاه مهمي ندارد.