Abstract:
هدف پژوهش حاضر بررسی اثر مقابله درمانگری مادران کودکان عقب مانده ذهنی متوسط تا شدید بر فراوانی رفتارهای پرخاشگرانه کودکان عقب مانده ذهنی آن ها در شهر قم (سال 1388) بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مادرانی که دارای کودک مبتلا به تاخیر ذهنی متوسط تا شدید هستند و فرزند عقب مانده ذهنی آنان با تشخیص تاخیر ذهنی متوسط تا شدید در یک مرکز توانبخشی تحت پوشش سازمان بهزیستی استان قم در سال 1388 به صورت روزانه نگهداری و آموزش داده می شوند، بود. نمونه آماری پژوهش نیز شامل 40 نفر که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، بود که در دو گروه 20 نفری آزمایش و گواه به طور تصادفی تقسیم شدند.معیار ورود به گروه نمونه داشتن کودکان عقب مانده ذهنی متوسط تا شدید و قرار داشتن فرزند تحت پوشش سازمان بهزیستی قم و نیز قرار داشتن تحت آموزش در یک مرکز توانبخشی و نگهداری معین در شهر قم در سال 1388 بود. روش این پژوهش به دلیل غیرتصادفی بودن نمونه اصلی (انتخاب اعضای تحت پوشش یک مرکز معین نگهداری) و جای گزینی آزمودنی ها و اختصاص کاربندی آزمایشی به صورت تصادفی نیمه آزمایشی محسوب می شود. برای جمع آوری داده ها از فهرست محقق ساخته برای اندازه گیری فراوانی رفتارهای پرخاشگرانه استفاده شد. هم چنین به مدت 8 جلسه آیین نامه مقابله درمانگری (آقایوسفی، 1378) درباره مادران این کودکان اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان دادند، مقابله درمانگری مادران، فراوانی رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان عقب مانده ذهنی متوسط تا شدید آن ها را کاهش می دهد.
Machine summary:
اثر مقابله درمانگري مادران بر پرخاشگري کودکان عقب مانده ذهني آنان The Effectiveness of Coping-Therapy in Mothers on the Aggressive Behaviors of their Mentally Retarded Children دکتر عليرضا آقايوسفي .
هم چنين آقايوسفي و همکاران (١٣٨٧) در پژوهشي ديگر نتايج نشان دادند که طي ٨ اثر مقابله درمانگري مادران بر پرخاشگري کودکان عقب مانده ذهني آنان/٢٩٥/۲۹۵ جلسه آموزش مقابله درمانگري تغييرات قابل توجهي بر باورهاي خودکارآمد، تنيدگي شغلي ، خستگي عاطفي ، دگرگوني شخصيت و فرسودگي شغلي آزمودني ها به وجود آمده است .
از بين اين کودکان و مادران آنها تعداد ٤٠ نفر مادر کودک عقب مانده ذهني متوسط تا شديد که کودک آنها توسط روانشناس سازمان بهزيستي قم مورد معاينه و سنجش قرار گرفته ، بهره هوشي آنان بين ٤٠ تا ٦٠ ارزيابي شده و براي کودک در اين سازمان پرونده حمايتي تشکيل شده بود و در منزل با والدين زندگي مي کردند و براي توانبخشي روزانه ٥ ساعت به مرکز ارجاع مي شدند به روش نمونه گيري در دسترس انتخاب شدند.
ابزارهاي پژوهش آيين نامه مقابله درمانگري آقايوسفي (١٣٧٨ و ١٣٨٠) به مدت ٨ جلسه ٢ ساعته در ٨ هفته در گروه آزمايش اجرا شده و تعداد رفتارهاي نشانگر پرخاشگري در کودکان عقب مانده ذهني متوسط تا شديد در طول يک ساعت که از راه مشاهده مستقيم در کلاس اندازهگيري شد.
براي آزمون فرضيه پژوهش (مقابله درمانگري مادران کودکان عقب مانده ذهني متوسط تا شديد پرخاشگري آن ها را کاهش مي دهد) به کمک تحليل واريانس با اندازه هاي مکرر، نخست بايد ديد آيا نمرات مربوطه داراي نقاط پرت هستند؟ براي اين منظور نمودار جعبه اي آن ترسيم شد که در نمودار ۱ نشان داده شده است .