Abstract:
این مقاله به بررسی آثار برنامه های سازمان ملل متحد بر برنامه های توسعه در جمهوری اسلامی ایران بر اساس نظریه وابستگی و گفتمان جستجوگر رانت می پردازد. پرسش اصلی پژوهش این است که برنامه های توسعه سازمان ملل متحد چگونه برنامه های توسعه در ایران را تحت ﺗﺄثیر قرار داده است. این مطالعه بر اساس شاخص های عملکرد در حوزه اهداف توسعه پایدار اقدامات مربوط به محیط زیست، بهداشت و سلامت، تاب آوری اقتصادی و کنترل مواد مخدر در دوره 1396- 1368 نشان می دهد که برنامه های توسعه سازمان ملل متحد به عنوان متغیرهای برون زا ﺗﺄثیر معناداری بر برنامه های توسعه در ایران داشته است. کانال اثرگذاری برنامه های سازمان ملل متحد بر برنامه های توسعه ایران از طریق پیش بینی10 تبصره، 24 بند و 45 ماده قانونی در شش برنامه توسعه متبلور شده است. این تغییرات از طریق اتخاذ سیاستها و اقدامات، برنامه های توسعه را تحت الشعاع قرار داده است. سایر شواهد بر اساس مطالعات اسنادی و توصیفی، فرضیه ﺗﺄثیرگذاری برنامه های سازمان ملل بر برنامه های توسعه ایران را در خلال سالهای 1396- 1368 ﺗﺄیید میکند.
Machine summary:
پرسش اصلی این پژوهش بدین قرار است : برنامه های توسعه در جمهوری اسلامی ایران در چه حوزه هایی تحت تأثیر برنامه های توسعه ای سازمان ملل متحد قرار میگیرد و چرا با وجود لزوم توجه به ملاحظات بین المللی در برنامه های توسعه ، اجرایی شدن این برنامه ها با موانع و مشکلات متعددی مواجه میگردد؟ آیا وابستگی، رانتیر و دولت محور بودن برنامه های توسعه در جمهوری اسلامی ایران و نیز اقتصاد دولتی و عدم تعامل سازنده با نظام بین الملل باعث عدم اجرای موفق این برنامه ها در جمهوری اسلامی ایران شده است ؟ چرا این برنامه های توسعه درکشورهای همجوار نتایج مؤثرتر، موفق تر و ملموس تری - برای نمونه در حوزه توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست - به همراه داشته است ؟ در پاسخ به پرسش مذکور، فرضیه پژوهش این چنین قابل طرح میباشد: "حوزه های توسعه پایدار، محیط زیست ، بهداشت و سلامت ، تاب آوری اقتصادی (اقتصاد مقاومتی) و کنترل مواد مخدر در برنامه های توسعه ای سازمان ملل متحد به عنوان یک متغیر برون زای مهم ، شش برنامه توسعه کلان جمهوری اسلامی ایران را از طریق پیش بینی تبصره ها، بندها و مواد قانونی مشخص تحت تأثیر قرار داده است و به نظر میرسد، تحول برنامه های توسعه ای سازمان ملل متحد برنامه های توسعه جمهوری اسلامی ایران را دچار تحول و دگرگونی میکند.