Abstract:
از جمله عواملی که تاثیر بسزایی در توسعه اقتصادی کشورها دارد اتکا به تجارت خارجی بوده و به علت وابستگی کشورها به درآمدهای صادراتی و واردات تجارت خارجی نقش اساسی و انکارناپذیری در رشد و توسعه بخش های مختلف ایفا می کند. تجارت خارجی محصولات کشاورزی به علت ارزآوری بالا و پایدار نقش مهمی در گسترش صادرات و واردات کشورهای مختلف بازی می کند. درمیان محصولات کشاورزی، زعفران یکی از مهم ترین کالاهای صادراتی کشاورزی می باشد که سهم زیادی در ایجاد ارزش افزوده بخش کشاورزی برعهده دارد. این مطالعه به بررسی و تحلیل شبکه تجارت خارجی زعفران در بین یازده کشور فعال از جمله ایران در این حوزه پرداخته است. آمار و اطلاعات لازم طی سال های 2016-2007 جمع آوری گردید. با توجه به پراکندگی جغرافیایی کشورهای مورد بررسی از یک الگوی پانل فضایی جهت تحلیل عوامل اثرگذار بر ارزش تجارت زعفران استفاده شد. نتایج برآورد روش های OLS، وقفه فضایی و خطای فضایی نشان داد که متغیرهای قیمت واردات به ازای هرگرم، قیمت صادرات به ازای هرگرم، شاخص آزادسازی اقتصادی، شاخص استانداردهای صادراتی، تولید ناخالص داخلی، نرخ واقعی ارز و شاخص سیاست های حمایتی دولت از صادرات زعفران معنی دار و بر ارزش تجارت دارای اثر مثبت هستند. مثبت و معنی دار شدن ضریب وابستگی فضایی نشان می دهد که مجاورت و همسایگی نقش مهمی در افزایش یا کاهش تجارت دارد. به این معنی که چنان چه ارزش تجارت زعفران کشورهای مجاورافزایش یابد، ارزش تجارت در کشور موردنظر به اندازه ضریب همسایگی افزایش می یابد.
Machine summary:
نتایج برآورد روش های OLS، وقفه فضایی و خطای فضایی نشان داد که متغیرهای قیمت واردات به ازای هرگرم ، قیمت صادرات به ازای هرگرم ، شاخص آزادسازی اقتصادی، شاخص استانداردهای صادراتی، تولید ناخالص داخلی، نرخ واقعی ارز و شاخص سیاست های حمایتی دولت از صادرات زعفران معنیدار و بر ارزش تجارت دارای اثر مثبت هستند.
در شکل ، یازده کشور فعال در این حوزه با رنگ قرمز مشخص شده است که شامل کشورهایی چون ایران ، اسپانیا، ایتالیا، آلمان ، فرانسه ، عربستان ، امارات متحده عربی، چین ، هند، هنگ کنگ و مراکش میباشد که ٩٠ درصد ارزش کل تجارت جهانی زعفران را به خود اختصاص داده اند (پایگاه آماری تجارت بین الملل ، ٢٠١٧).
این شاخص نشان دهنده وسعت ارتباط بین المللی برای یک بخش خاص است و به - صورت زیر تعریف میشود: (رجوع شود به تصویر صفحه) در رابطه بالا X،M و Y به ترتیب صادرات ، واردات و تولید در بخش مورد بررسی هستند.
مقایسه سه الگوی OLS، داده های ترکیبی و پانل فضایی با اثرات ثابت {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} مأخذ یافته های تحقیق جدول ٩ میزان اثرگذاری متغیرها بر ارزش تجارت را با توجه به کشش های مسستقیم و غیرمستقیم بیان کرده است .
به این مفهوم که ارزش تجارت زعفران درسال های مختلف بین کشورهای مورد بررسی بر یک دیگر تأثیر داشته است .
Relative Advantages, Trade Policy and Challenges of Iranian Agricultural Processing, Quarterly Economic Research.
Assessing Iran's agricultural exports using Trade Equity Index.
Iranian Journal of Agricultural Economics and Development.
Quarterly Journal of Agricultural Economics and Development.
Quarterly Journal of Agricultural Economics and Development.
(
, 
, 
)
