در تکمیل مقاله یک روز با گورکی Introduction and review

"این بود شهادت یکی از انگلیسها دربارۀ ایرانیان عهد فتحعلی شاه و خود جمیز موریه هم که در کتاب سرگذشت حاجی بابا چنان دسته‌گلی برای ایرانیان بآب داده است در جلد دوم سفرنامۀ خود اقرار می‌کند که ایرانیان طبیعتی دارند حاضر بقبول و اقتباس عادات و اعمال و طرز فکر اقوام دیگر،و این مؤید عقیده ایست که اشخاص متعدد اظهار داشته‌اند:که اگر ایرانیان از مساعدت‌های وضع جغرافیائی و نعمت مراودۀ با اروپائیان بآن اندازه برخوردار میشدند که ترکها برخوردارند حتما در تمام فنون جنگ و صلح از ایشان بالاتر هم میرفتند چه رسد باینکه مساوی با آنها بشود، و بالنتیجه،حتما در امر سیاست اروپائی نفوذ و تأثیرشان بمراتب بیش از این میشد که هست. در پایان این مقاله متذکر میگردد که در موقع صحبت از نویسندگان درجۀ اول روسیه(در قسمت اول مقاله،شمارۀ ششم«یغما»در صفحات 244 و 245)یکنفر از مهمترین نویسندگان روسیه از قلم افتاده است و برای جبران این اشتباه عفوناپذیر در اینجا با رعایت اختصار یادآور میگردد که نیکلا گوگول را از لحاظ تقدم زمانی و شاید از پاره‌ای جهات دیگر پیشوا و پیشقدم نویسندگان روسیه باید بشمار آورد."