Abstract:
نوشته پیشرو بدنبال معرفی کوتاه جلد نخست تاریخ فلسفه راتلج: از آغاز تا افلاطون، میکوشد تا ترجمه فارسی اثر به قلم آقای حسن مرتضوی را از دو چشم انداز صوری و محتوایی، بررسی نماید. شایان ذکر است که علاوه بر بررسی قسمتهای مقدماتی و پایانی کتاب، بندهایی را از هر دوازده فصل متن اصلی، بطور کورکورانه گزینش کرده و سپس ترجمه را با آنها، تطبیق دادهایم.
در بررسی صوری به مواردی مانند عنوان کتاب، ترتیب مطالب و کم و کاستی در ترجمه ، نگریستهایم. در بررسی محتوائی هم، به جنبههایی مانند غلطهای چاپی، ضبط اعلام، رسایی یا مفهوم بودن و اعتبار ترجمه توجه کردهایم. از توصیه های این بررسی با توجه به برخی آسیبهای تشخیص داده شده، عبارت است از عنایت بیشتر مترجم محترم به تعالیم فلسفی حوزه یونان باستان، بازنگری متن ترجمه از سوی خود ایشان و بهرهگیری از ویراستار متخصص. وجود سهوهای قلمی در کار ترجمه، امری است ناخواسته و کم یا بیش، هر متنی که ترجمه شود، دچار آنها خواهد بود. همانطوریکه خود نوشته اصلی به عنوان کار بشری، از چنان سهوهائی پیراسته نخواهد بود. اما هر گونه کوشش برای برطرف ساختن آن سهوها و رساندن آنها به کمترین میزان ممکن، احساس وظیفه اخلاقی و فکری مترجمان در قبال نویسندگان و خوانندگان متن ترجمه شده را نشان میدهد.
In the present essay we first briefly introduce the book Routledge History of Philosophy: From the Beginning to Plato. Its Persian translation is by HasanMortazawi and published in Iran at the year 1390. AH (2011. AD) byCheshme Press.After introductory matters my study focuses on two aspects: the formal aspect of printed translation and 2- the content of Persian translation. Of course this study of the Persian translation is based on the original English text and a comparison between them.
On the formal aspect I consider factors as title, order and completion or deficiency of translation. At the study on the content of the Persian translation in comparison with the original text, I consider factors as printing errors, names’ spelling in Persian, fluency and validity of the translation text. The result of this study demonstrates that the Persian translation of the first volume of Routledge History of Philosophy: From the Beginning to Plato is subjected to some unwanted deficiencies. Of them are these: 1- Sometimes the Persian spelling of the special names especially Greek names are not exact or correct. 2- Some of the philosophical terms arenot translated in uniformity. 3- The text of Persian translation is not edited by an editor that is expected to be specialist in the ancient Greek philosophy and maybe 4- Translator’s nonsufficient acquaintance with the Greek philosophy. Translation of philosophical works as other subjects in theoretical disciplines is a technical work and in addition to the skills of writing and grammar needs special information of the subject matter. I’ll be glad if this essay may include some useful points for Mr. H. Mortazawi in revising his translation at the second edition.
Machine summary:
افزون بر قسمتهای آغازین (مانند صفحات عنوان و شناسۀ کتاب ، فهرسـت ، مقدمـۀ ویراستار جلد نخست ، معرفی نویسندگان و گاهشماری) و قسمتهای پایانی ( واژه نامـه ، فهرست منابع و نمایه ها)، گفتنی است که بنـدهـایی را بطـور کورکورانـه از هـر دوارده فصل متن اصلی برگزیده و سپس ترجمۀ فارسی را با آنها تطبیق داده ایم .
بعـد از یادداشـتهای هر فصل ، قسمت کتاب شناسی آمده است که در ترجمۀ فارسی به همان صـورت مـتن اصلی درج شده است .
برخی از این موارد که در ترجمۀ فارسی نامناسب یا نادرست ثبت شده اند عبارتند از: ١- نام آیسخیلوس (Aeschylus) (ستون هنرهـا، ص ٢٠) کـه تلفـظ نزدیـک تـر آن بـه یونانی آیسخولوس است .
در ترجمۀ تاریخ فلسفۀ راتلج ، بعضا شـاهد کـاربرد کلمـه هـای خـارجی بیگانـه یـا نامأنوس هستیم که به عنوان نمونه میتوان به موارد زیر اشاره کرد: تکنیک (س ١٤، ص ١٠)، کلاسیک (س ١ و ٢، ص ١٤)، کنتـرل (س ٣ از پـایین ، ص ٣٢)، موجــودیتی تئوریــک (س ٢، ص ٣٣)، فیزیکــی و کنتــرل ( س ٢٢-٢١، ص ٣٣)، جهــان پولیس باستانی و کلاسیک (س ١٣، ص ٤٤)، ایـدئولوژی پـولیس یونـان (س ٥، ص ٤٥)، ایـده آل کـردن (س ٩، ص ٢٣٦)، ایـده هـایی و ایـده هـای (سـس ١٥ و آخــر، ص ٢٣٦)، ریاضیات مـدرن و فرمـول بنـدی (یادداشـت ٤٧، ص ٢٩٨)، تحـت کنتـرل و سـاختار ماتریالیسـتی (سـس ١٤ و ١٩، ص ٣٥٢)، جهـان فیزیکـی (عنـوان واقـع در ص ٣٦٣)، از لحاظ تئوریک (سس ٢١ و ٢٤، ص ٣٨٢) و ابژه های درک شده (س ١٨، ص ٤٤٩).