Abstract:
ﻣﻘﺎﻟﮥ ﭘﯿﺶ رو ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ اﻧﻮاع ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻫﺎی ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ در اﺷﻌﺎر ﻣﻮﻻﻧﺎ و ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﮔﺮدآوری داده ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺘﺎب ﺧﺎﻧﻪ ای اﺳﺖ. ﭘﯿﮑﺮة ﭘﮋوﻫﺶ 300 ﺑﯿﺖ از دﯾﻮان اﺷﻌﺎر ﻣﻮﻻﻧﺎ و ﻧﻈﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪه و ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﻌﯿﺪ (2013) و ﺻﻔﻮی (1390) ﻣﻼک ﻋﻤﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺿﻤﻦ ﺗﺒﯿﯿﻦ وﺟﻮه اﻓﺘﺮاق اﺷﺘﺮاک اﯾﻦ دو ﺷﺎﻋﺮ در ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﻮع، ﺗﻌﺪاد و ﺑﺴﺎﻣﺪ رﺧﺪاد ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻫﺎی ﻣﮑﻤﻞ، ﻣﺪرج، ﺟﻬﺘﯽ، ﻃﺒﻘﻪ ای، دوﺳﻮﯾﻪ و واژﮔﺎﻧﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﮐﺪام ﺷﺎﻋﺮ ﮐﺎرﺑﺮد ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻫﺎ را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ و از آن ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺗﺄﻣﻞ در ژرﻓﺎی اﯾﻦ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻫﺎ و ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻫﺎ و رواﺑﻂ دوﺳﻮﯾﮥ آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﺪن ﺟﻬﺎن ذﻫﻦ و ﺳﺎﺧﺘﺎر زﺑﺎن آﻧﺎن ﻣﺜﻤﺮ ﺛﻤﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎی ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﯽ در ﻣﺘﻮن و آﺛﺎر ﯾﺎدﺷﺪه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺪرت ادﺑﯽ و زﺑﺎﻧﯽ اﯾﻦ د ﺷﺎﻋﺮ ﮔﺮاﻧﻘﺪر را ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ آﺷﮑﺎر ﺳﺎزد و ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺣﻘﯿﻘﺖ درون، ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻨﯽ و ﺗﻔﮑﺮ آﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ. از اﯾﻦ رو، ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻫﺎ در ﻓﻬﻢ ﻣﻌﻨﺎ و ﻧﻈﺎم ﺗﻔﮑﺮ اﻧﺴﺎن ﻧﻘﺸﯽ ﺑﻨﯿﺎدی اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
Machine summary:
کاربرد جوان/پیر H2بخشد بت نهانی هر پیر را جوانی زان آشیان جانی اینست ارغوان ر H2پیر و جوان کو خورد آب حیات مرگ بر او نافذ و میسور نیست H2تا حال جوان چه بود کان آتش بیعلت دراعه تقوا را بر پیر همیدرد با توجه به دستهبندیهای ارایه شده از سوی سعید (2013) و صفوی (1390)، دو واژۀ پیر و جوان جزء تقابلهای معنایی مدرجاند، زیرا قابل درجهبندی هستند و واژههای پیرتر و پیرترین و نیز جوانتر و جوانترین را در مورد این دو واژه میتوان مطرح کرد و در نظر گرفت.
فراوانی تقابلهای جهتی در اشعار مولانا (رجوع شود به تصویر صفحه) ضمن تحلیل دادهها همانطور که در جدول 5 فوق نشان داده شده است، 9 نوع مختلف از تقابلهای جهتی در اشعار مورد بررسی مولانا مشخص و تفکیک گردید و بسامد تکرار آنها 322 مورد بود.
فراوانی تقابلهای طبقهای در اشعار مولانا (رجوع شود به تصویر صفحه) در ادامۀ تحلیل دیگر ابیات، همانطور که در جدول فوق مشخص شده است، 3 نوع مختلف از تقابلهای طبقهای شناسایی شد که بسامد وقوع شان 94 مورد بوده است.
فراوانی تقابلهای مکمل در اشعار نظامی (رجوع شود به تصویر صفحه) پس از تعمق در دادهها و تحلیل ابیات در این قسمت، 7 نوع مختلف از تقابلهای مکمل مشخص گردید که در جدول فوق آمده است.
فراوانی تقابلهای دوسویه در اشعار نظامی (رجوع شود به تصویر صفحه) همانطور که در جدول 10 قابل مشاهده است، 4 نوع مختلف از تقابلهای دوسویه در اشعار مورد بررسی شناسایی و تفکیک گردید که بسامد تکرارشان در ابیات متفاوت 26 مورد است.