Abstract:
هدف: اساساً استاندارد مقولهای است که به کنترل فعالیت یا محصول کمک میکند. وجود استانداردها سبب ایجاد هماهنگی و یکدستی در یک یا چند بخش میشود. استاندارد فرادادهای نیز گونهای از استانداردها میباشد که در نوع خود باعث ایجاد یکدستی و هماهنگی میشود. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی استانداردهای آرشیوی در نرمافزارهای آرشیوی داخلی و خارجی دسترسی آزاد میباشد، تا مناسبترین استانداردهای فراداده توصیفی و توصیف منبع جهت استفاده در این نرمافزارها و همچنین میزان پشتیبانی نرمافزارها از این استانداردها مشخص شود.روش شناسی: رویکرد پژوهش حاضر ترکیبی است و در آن از روشهای کتابخانهای، دلفی و پیمایشی توصیفی استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات در روش کتابخانهای، فیشبرداری؛ در روش دلفی پرسشنامه و در مرحله پیمایش، سیاهه وارسی میباشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل نرمافزارهای آرشیوی دسترسی آزاد خارجی، نرمافزارهای آرشیوی داخلی و نرمافزارهای کتابخانهای داخلی که مواد آرشیوی را پوشش میدهند و از استانداردهای فرادادهای نیز پشتیبانی میکنند میباشد که در مجموع 11 نرمافزار شناسایی شد.یافتهها: حاکی از آن است که پنج استاندارد EAD، EAC-CPF، ISAAR ، ISAD و ISDF توسط اعضای پانل دلفی به عنوان مناسبترین استانداردهای آرشیوی جهت استفاده در نرمافزارهای آرشیوی، مناسب تشخیص داده شدند. همچنین نرمافزارهای آرکایویست تولکیت، ایکا اتم و آرکن از نظر میزان پشتیبانی از استانداردهایی که مناسب تشخیص داده شدند، به عنوان مناسبترین نرمافزارهای آرشیوی شناخته شدند. نرمافزارهای داخلی بیشترین میزان همخوانی را با نواحی شرح شناسه،کنترل و دسترسی و یادداشتها دارند.
Machine summary:
ثورمن (٢٠٠٥) در پژوهشي به ضرورت وجود استانداردهاي فرداده اي براي کنترل آرشيوها و معرفي دو استاندارد EAD و EAC پرداخته است ؛ الينگز و ويبل (٢٠٠٧) در پژوهشي به بررسي فراداده هاي توصيفي و اشتراک فراداده از طريق کتابخانه ، آرشيو و موزه پرداخته اند؛ رايلي و شفرد (٢٠٠٩) در پژوهشي به آرشيويست ها و معرفي فراداده هايي توصيفي که قابل اشتراک هستند پرداخته اند؛ بيک و سوگيموتو (٢٠١١) در پژوهشي به تجزيه و تحليل استانداردهاي فراداده اي آرشيوي پرداخته اند تا بتوان در امر انتخاب مناسب ، ترکيب و استفاده از استانداردهاي فراداده اي از آن بهره جست ؛ اسميت -يوشيمورا و هلي (٢٠١١) در پژوهشي به ضرورت فراداده براي کتابخانه ها، آرشيوها و موزه ها پرداخته اند؛ گيليلند و مک کميش (٢٠١٢) در پژوهشي ، به مسائل مربوط به ثبت فراداده ، آرشيوهاي چند جهتي و چالش هاي بزرگ اجتماعي پرداخته اند؛ نيو (٢٠١٣) به مرور ثبت فراداده ها و توصيفات آرشيوي پرداخته است ؛ اسکينر (٢٠١٤) در يک مطالعه مروري به فراداده در آرشيو و بافت ميزاث فرهنگي پرداخته است ؛ همچنين سعادت (١٣٨٥) در پژوهشي به استفاده از استانداردهاي فراداده اي در مديريت مدارک و رکوردهاي الکترونيکي در آرشيوها و مراکز اطلاعات و مدارک پرداخته است ؛ و طاهري (١٣٩١) نيز در پژوهشي ، به کاربرد فراداده در بافت آرشيوي پرداخته و به ضرورت ها و استانداردهاي فراداده در بافت آرشيو اشاره مي کند؛ به طورکلي پژوهش هاي فوق ، به ويژگي هاي بافت آرشيوي و ضرورت استفاده از فراداده در آن بافت پرداخته و سپس به معرفي تعداد از استانداردهاي فراداده اي مورد استفاده در اين بافت مي پردازند؛ اما هيچکدام به طور واضح به ضرورت و حضور استانداردها در نرم افزارهاي آرشيوي نپرداخته اند.
البته منطقي است بيشتر سرمايه و انرژي صرف راه کار دوم شود پي نوشت 1 Turner 2 Mandel 3 McCrea 4 Ngulube & Tafor 5 Thurman 6 Elings & Waibel, ________________________________________________________ 7 Riley & Shepherd 8 Baek & Sugimoto 9 Smith-Yoshimura & Holley 10 Gilliland & McKemmish 11 Niu 12 Skinner 13 Open Archival Information System (OAIS) 14 Chen & Chen 15 Mazurek 16 Spiro 17 Donaldson & Conway 18 Kurtz 19 Park & Richard 20 Guinchard 21, & Jowkar آخرين جستجوها تا تاريخ ١٣٩٥/٠٥/٠٣ ٢٢ 23 Archivist toolkit 24 Archon 25 ICA-ATOM 26 Collective Access 27 Archivematica منابع اباذري، زهرا؛ بابائي، کبري(١٣٩٠).