Abstract:
بارش یکی از متغیرهای محیطی بسیار مهمی است که تغییرات مکانی و زمانی زیادی از خود نشان میدهد و این پدیده تحت تاثیر سیستمهای گردش جوی سطح بالا قرار دارد. از این رو شناسایی الگوهای جوی غالب در ارتباط با بارشهای سنگین جهت مدیریت و کاهش ریسک سیلاب امری ضروری میباشد. در این پژوهش جهت شناسایی الگوهای بارش سنگین در حوضه آبریز کرخه طی دوره آماری 45 ساله( 1967 تا 2012 )، با اعمال صدک 95 درصد بر روی دادههای روزانه 33 ایستگاه سینوپتیکی و بارانسنجی از طریق رویکرد محیطی به گردشی تعداد 310 روز بارش سنگین شناسایی گردید. سپس جهت تبیین رفتار الگوهای به وجود آورنده این بارشها با اعمال تحلیل مولفههای اصلی از نوع آرایه Tو از طریق چرخش به روش پروماکس بر روی دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل جو بالا مستخرج از مرکز ملی پیش بینیهای محیطی/ مرکز ملی پژوهشهای جوی(NCEP/NCAR) تعداد4 تیپ آب و هوایی شناسایی شد. نتایجی که از این پژوهش حاصل گردید نشان داد که بیشتر بارشهای سنگین حوضه آبریز کرخه متاثر از قرارگیری الگوهای ناوهای عمیق به همراه سردچالهای بریده بر روی منطقه و همچنین متاثر از بندالهایی از نوع دوقطبی، امگا و رکس می باشد و منطقه مورد مطالعه در قسمت شرقی ناوههایی که توسط این الگوها شکل گرفته اند قرار دارد.
Machine summary:
همچنین از لحاظ مطالعات خارجی رودری و همکاران ١ (٢٠٠٥) به مطالعه رویداد بارشهای سنگین شمال غرب ایتالیا و رابطه آن با الگوهای جوی بزرگ مقیاس و میان مقیاس ، لنا و همکاران ٢ (٢٠٠٧) به بررسی الگوهای جوی رویدادهای بارشهای سنگین در جزایر بارلیک ، سیبرت و همکاران 3 (٢٠٠٧) به مطالعه الگوهای منطقه ای و همدید بارش های سنگین در اتریش ، هوسوس و لولیس ٤ (٢٠٠٨) به بررسی شرایط سینوپتیکی مرتبط با میزان بارندگی های شدید در یونان با استفاده از روش آماری چند متغیره ، ماتلیک و پیاپوست ٥ (٢٠٠٨) به مطالعه بارشهای سنگین و رابطه این بارشهابا انواع الگوهای آب و هوایی در استونیا در دوره زمانی ١٩٦١ تا ٢٠٠٥، مولر و همکاران ٦ (٢٠٠٩) به مطالعه و بررسی الگوهای گردشی ایجاد کننده بارش های سنگین و فراگیر اروپای مرکزی، کارالیما و همکاران ٧ (٢٠٠٩) به بررسی رویدادهای بارش سنگین در تابستان های گرم و 1-Rudari 2 - Lana 3 - Seibert 4 - Hossos&Lolis 5 - Matlik&Piia Post 6 - Muller 7- Carla Lima مرطوب جنوب شرقی برزیل ، هو و همکاران ١ (٢٠١٠) به بررسی مکانیزم های ایجاد بارش در کشور چینو چن ٢ (٢٠١١) به بررسی تاثیرات ناهمواریها بر رخداد بارش های سنگین در جنوب غرب تایوان ، اولدنبرگ ٣ و همکاران (٢٠١٥) به بررسی طوفان شدید دوزموند در شمال انگلستان و اسکاتلند، ذوالفقار ساعدی ٤ و همکاران (٢٠١٧) به مطالعه تغییرات فضایی الگوهای بارش های سنگین ساراواک در اندونزی طی سالهای (١٩٨٠-٢٠١٤) با استفاده از روش من کندال در ٣١ ایستگاه به منظور بررسی تغییرات بارندگی در این ناحیه پرداختند.