Abstract:
در پژوهش حاضر، مبانی معرفتشناختی ارزشیابی در دوره مدرن و رویکرد برجسته معرفتشناسی این دوره در حوزه ارزشیابی: رویکرد پوزیتیویسم، مورد بررسی قرار گرفته است. روش انجام پژوهش تحلیلی - اسنادی بوده است. بهمنظور گردآوری دادههای لازم جهت پاسخگویی به سؤالات پژوهش کلیه اسناد موجود و مرتبط با موضوع با استفاده از فرم گردآوری دادهها جمعآوری و بر اساس پنج محور رایج در تحلیلهای معرفتشناسی مورد تحلیل قرار گرفته است. عمدهترین یافتهها با توجه به سؤالهای پژوهش عبارتاند از: در این نظام فکری در بحث موضوع شناخت، تأکید بر شناسایی جهان واقعی و عینی است و از شناسایی بر محور امور ذهنی صحبتی به میان نیامده است و برای شناخت از ابزارهای استقرایی (مشاهده و آزمایش) استفاده میشود. حواس پنجگانه مهمترین منبع شناخت میباشند و در روششناسی، اثباتگرا و عینی محسوب میشوند و سرانجام این نتیجه حاصل میشود که رویکردهای ذکر شده از اعتبار جامعومانعی برخوردار نیستند. به دلیل اینکه کلیه جنبههای ارزشیابی را به لحاظ مؤلفههای معرفتشناسی در برنمیگیرند و در مقایسه با رویکردهای سنتی کمی بوده ولی بهتر است از روشهای ترکیبی یعنی کیفی و کمی و الگوهای دیگر (ترکیبی) در ارزشیابی استفاده گردد.
Machine summary:
Keywords: epistemology, evaluation, positivism مقدمه با توجه به اینکه یکی از مسائل مهم و تأثیرگذار در عرصه تعلیموتربیت و بخصوص فرایند یاددهی و یادگیری، موضوع ارزشیابی است و همواره در بین کارشناسان و صاحبنظران تعلیموتربیت در مورد چگونگی، ابزار، روش و نحوه انجام آن، سؤالات بیشماری مطرح بوده است لذا برای پاسخ صحیح و جامع به این پرسشها نیاز به داشتن شناخت و به اصطلاح معرفتشناسی است.
میرزایی اهرنجانی (2005) در پژوهشی با عنوان «نگاهی به معرفتشناسی سازمانی: سیر تحول، مکاتب و کاربردهای مدیریتی» ماهیت و منشأ دانش سازمانی و منشأ ساختارها، شیوهها و اعتبار دانش و معرفت سازمانی را مورد بررسی قرار میدهد و برای تحلیل این موضوعات با دید معرفتشناسانه از پنج محور موضوع شناخت، ابزار شناخت، منبع شناخت، روش شناخت و اعتبار شناخت استفاده میکند؛ بنابراین از پژوهشهای انجام شده چنین استنتاج میشود که برای تبیین ارزشیابی باید به ارتباط ارزشیابی و الگوهای آن، با برخی مقولههای فلسفی چون معرفتشناسی پرداخته شود تا دید منطقی در این زمینه از تعلیموتربیت ایجاد شود.
پرسش چهارم: تحلیل معرفتشناختی ارزشیابی پوزیتیویسم و الگوهای برخاسته از آن چیست؟ در این نظام فکری در بحث موضوع شناخت، تأکید بر شناسایی جهان واقعی و عینی است و از شناسایی بر محور امور ذهنی صحبتی به میان نیامده است و برای شناخت از ابزارهای استقرایی (مشاهده و آزمایش) استفاده میشود.