Abstract:
کشورهای استعمارگر برای تامین منافع خود، با ترفندهای مختلف زمینهی ورود به کشور های که دارای منابع دست اول و خام هستند را فراهم می کنند. کشورهای خاورمیانه خصوصا مناطق عرب نشین به دلیل منابع نفتی فراوان از این قاعده مستثنی نبوده وحمایت مالی و نظامی بریتانیا از دولت وهابی آل سعود گویای همین مدعا است. آنان مهمترین عامل گسترش آیین وهابیت و اقتدار آل سعود در منطقه شبهجزیره بوده اند.حمایتهای آنان در جهت استقرار حاکیمت وهابیت را میتوان در «حضور فیزیکی بریتانیا در منطقه شبهجزیره و سواحل خلیجفارس»، «کمک به آل سعود برای قدرت گرفتن»، «مقابله و براندازی امپراتوری عثمانی مثل قرارداد قطیف»، «حمایتهای مالی و نظامی» و «نفوذ در میان عربها اعم از شرفای مکه وآل سعود، به واسطهی جاسوسانی همچون سنت جان فیلبی، ادواردلورنس و ویلیام شکسپیر» مورد کاوش و بررسی قرار داد.
Machine summary:
حمایتهای آنان برای استقرار حاکمیت وهابیت را میتوان در «حضور فیزیکی بریتانیا در منطقۀ شبهجزیره و سواحل خلیجفارس»، «کمک به آلسعود برای قدرتگرفتن»، «مقابله و براندازی امپراتوری عثمانی مثل قرارداد قطیف»، «حمایتهای مالی و نظامی» و «نفوذ در میان عربها اعم از شرفای مکه و شرفای آلسعود، بهواسطۀ جاسوسانی همچون سنت جان فیلبی، ادوارد لورنس و ویلیام شکسپیر» مورد کاوش و بررسی قرار داد.
امپراتوری عثمانی بدیهی است که ایجاد پایگاهی مناسب برای حفظ منافع در کشوری دیگر، نیازمند روابط سیاسی مناسب با حاکمیت آن است؛ بدین جهت بریتانیا برای حضور و حفظ منافع خود و همچنین اهداف استعماری خود، بهویژه بهرهبرداری از نفت، در منطقه بهدنبال این مسئله بود که اولا: با حکومت آن منطقه، که در آن زمان امپراتوری عثمانی بود، روابط سیاسی مناسبی برقرار کند.
بهدلیل اینکه منطقۀ نجد و حجاز دارای روحیۀ قبیلهگری و بدوی، و همچنین از مرکزیت خلافت عثمانی دور بودند، بریتانیا برای رسیدن به اهداف خود، که در رأس آنها تضعیف و نابودی عثمانیها و حفظ امنیت مستعمرههای خود و رسیدن سریع به هند و جلوگیری از نفوذ رقیب خود یعنی فرانسه بود، آسانترین و کمهزینهترین راه را حمایت مالی و نظامی از قبیلهها و حکومتهای محلی دانست.
ازاینرو، حضور مکرر «عبدالعزیز بن عبدالرحمن الفیصل آلسعود» در وزارت بریتانیا برای کمکگرفتن از آنها، اعتماد انگلیس را در پی نداشت؛ اما با گذشت زمان و پیبردن به اینکه عبدالعزیز بهدنبال قدرت و بهدستگرفتن حکومت بر تمام ممالک عربی است و همچنین همراستا بودن تفاهم وهابیسعودی با منافع بریتانیا، نظر کشورهای غربی بهویژه انگلیس، به آلسعود جلب شد.