Abstract:
سیاست خارجی ترکیه مدرن بعد از شکلگیری بر مبنای گرایش به غرب بوده که با عضویت در ناتو نمود پیدا کرد. بااینحال، پایان جنگ سرد به شکل اساسی وابستگیهای امنیتی ترکیه را تغییر داد. استراتژی «مشکلات صفر با همسایگان» و «عمق استراتژیک» حزب عدالت و توسعه بعد از صعود به قدرت واکنشی به این تغییرات بوده است؛ اما انقلابهای عربی و درنهایت منازعات داخلی سوریه و عراق به شکل اساسی باعث بازتعریف اولویتها و وابستگیهای امنیتی جدید ترکیه شده است. در این راستا، این پرسش مطرح میشود که پویشهای امنیتی جدید خاورمیانه، بهویژه منازعات داخلی سوریه و عراق، چه تاثیری بر شکلگیری اولویتها و وابستگیهای امنیتی جدید ترکیه داشته است؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که پویشهای امنیتی جدید خاورمیانه باعث گذار ترکیه از مجموعه امنیتی بالکان -ترکیه به مجموعه امنیتی خاورمیانه شده است و این گذار در دو دوره زمانی اتفاق افتاده است. در دوره نخست، پویشهای جدید، فرصتهایی برای افزایش نقش منطقهای ترکیه در رقابت با رقیبان منطقهای بخصوص جمهوری اسلامی ایران ایجاد نمود؛ و در دوره دوم، منازعات داخلی سوریه و عراق پیوستگی امنیتی ترکیه را با مجموعه امنیتی خاورمیانه در چهارچوب صعود بحران کردی و بنیادگرایی اسلامی افزایش داده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و روش گردآوری دادهها، کتابخانهای و اینترنتی است.
Machine summary:
In this regard, the present paper explores how the new security dynamics in Middle East, especially civil wars in Syria and Iraq, have affected Turkey's security priorities and dependencies.
The Kurdish problem and Islamic fundamentalism arose from the power vacuum in Syria and Iraq have been the most important threats linking Turkey to the security complex of the Middle East.
بـه عبـارتی، هرچنـد بـرای مـدتی طولانی، دولت های ترکیه سیاستی محتاطانه نسبت به بحران های خاورمیانه اتخاذ میکردنـد، توسـعه ترکیـه به عنوان یک قدرت منطقه ای ، این وضعیت را که ترکیه باید دور از مسائل خاورمیانه بماند تضعیف نموده و درنتیجه منجر به ورود جدی ترکیه به پویش های امنیتی مجموعه خاورمیانه شده کـه انقـلاب هـای عربـی و بخصوص منازعات داخلی سوریه و عراق این فرایند را تکمیل نموده است .
در این راستا ترکیه از گروه هایی همچون اخوان المسلمین در مصر و النهضه در تونس حمایت نمـود؛ اما در فاز دوم ، گسترش منازعه داخلی در سوریه و عراق اولویت های امنیتـی ترکیـه را بـا توجـه بـه صـعود مسئله کردی و همچنین افزایش تهدید بنیادگرایی سنی در مجموعه امنیتی خاورمیانه بازتعریف نمود که در ذیل موردبررسی قرار می گیرد.
درنتیجه ، ترکیه با حمایت از گروه هایی همچون اخوان المسلمین ، سعی در افزایش نفوذ سیاسی خویش در عصر پسا انقلاب در مجموعـه امنیتـی خاورمیانـه داشت ؛ اما در مرحله دوم ، با اوج گیری منازعه داخلـی در سـوریه و سـپس سـرایت ایـن منازعـه بـه عـراق ، اولویت ها و وابستگی های امنیتی ترکیه در مجموعه امنیتی خاورمیانه تغییر پیدا کرد.