Abstract:
ﻣﺴﺆوﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎی ﭘﺮﮐﺎرﺑﺮد ﻋﻠﻢ ﺣﻘﻮق، از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا و ﭘﺲ از اﺟﺘﻤﺎع و ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪن اﻧﺴﺎن ﻫﺎ در ﮐﻨﺎر ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ، و ﭘﺲ از آﻧﮑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﺟﺒﺮان ﺿﺮر وارده ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺴﺘﺮش ﺗﻌﺎﻣﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺿﺮوری اﺣﺴﺎس ﺷﺪ، ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ. از زﯾﺮﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎی ﻣﻬﻢ اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻧﯿﺰ، ﻣﺴﺆوﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ در ﺣﻮادث ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺼﺎدف وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻋﺒﻮر از ﻣﺴﺆوﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ از وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﺎم، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺑﺮ روی ﻣﺴﺆوﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺼﺎدم وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ »ﻣﻮﺗﻮری زﻣﯿﻨﯽ« اﻗﺪام ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﻘﺎﻻت زﯾﺎدی درﺑﺎره ﻣﺴﺆوﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﻮادث راﻧﻨﺪﮔﯽ، ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ در ﻫﯿﭻ ﮐﺪام از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺟﺎﻣﻊ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼش ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ و روﻧﺪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺴﺆوﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﺣﻮادث راﻧﻨﺪﮔﯽ، زواﯾﺎ و اﺑﻬﺎﻣﺎت ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﻦ اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ روﺷﻦ ﺗﺮ ﺷﻮﻧﺪ. ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﻤﻪ ﺳﺆاﻻت ﻣﺎ در ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ ﯾﺎﻓﺖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد و ﺑﺮای ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﯿﺎت ﻣﺒﺤﺚ ﻣﺰﺑﻮر، ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺮاغ اﺻﻮل و ﻗﻮاﻋﺪ ﺣﻘﻮﻗﯽ و ﻓﻘﻬﯽ رﻓﺖ. ﻫﺪف ﻧﻬﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﻫﻢ ﺗﻌﯿﯿﻦ داﻣﻨﻪ ﻣﺴﺆوﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﻮادث راﻧﻨﺪﮔﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺨﺺ ﻣﺴﺌﻮل و ﻧﻮع ﺧﺴﺎرت ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺒﺮان، روﺷﻦ ﺗﺮ ﺷﺪن ﻣﺴﯿﺮ ﻋﻤﻠﯽ و ﻧﺤﻮه ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن
سردرﮔﻤﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻌﺪد ﻗﻮاﻧﯿﻦ؛ ﺧﺼﻮﺻﺎ در ﻣﺮاﺟﻊ ﻗﻀﺎﯾﯽ؛ اﺳﺖ.
Machine summary:
» برخی نویسندگان نیز با توجه به همین استثناء و قـرار دادن آن در کنـار مادهی 1 آن قانون، که از مسئولیت جبران خسارت یاد مینمود، معتقد بودند که مسئولیت مدنی دارنده از راننده متفاوت اسـت؛ زیرا بـیتقصیری راننده به معنای منتفی شدن جبران خسارت نیست و تنها باید قوه قـاهره بـه اثبات رسد (کاتوزیان، 1387، 611-612) در قوانین بیمه اجباری مصوب 1387 و 1395، این اسـتثنا، نـیامده و مـمکن است حسب این تغییر و با تفسیر ظاهری چـنین بـیان شود که اگر حادثهی رانندگی در نتیجهی قوهی قاهره باشد، باز هم بیمهگر باید خـسارت را پرداخـت نماید.
3- دامنه مسؤولیت مدنی در حوادث مربوط به وسایل نقلیه 3-1- دامنه مسؤولیت مدنی بر اساس نوع خسارات قابل جبران 3-1-1- خسارات بدنی در مورد آسیبهای جسمانی با توجه به اینکه فرد دچار یک شبه جرم شده است (بالدیگا: ترجمه امینزاده، 1391: 23) باید بنا به کتاب دیات قانون مجازات اسلامی خسارت وارده جبران گردد و به موجب بند الف ماده 1 ق.
1. جبران خسارت توسط بیمه و صندوق حتی در صورت عدم استناد حادثه به وسیله نقلیه: قوه قاهره یا خسارت مستند به زیاندیده 4- نقش قانون در پیشگیری از حادثه و عدم تهیه بیمهنامه با وجود اینکه باید تلاش کرد که گستره خدمات بیمهای و پوششهای حمایتی از زیاندیده را گسترش یابد، اما در عین حال نباید از این نکته غافل شد که ممکن است آسودگی خاطر اشخاص از جبران خسارت توسط بیمه به بیاحتیاطی مالک و راننده و در نهایت تضییع حقوق شهروندی و امنیت و آسایش افراد گردد.