Abstract:
حد قذف یکی از حدود شرعی است که در مواد قانونی نیز بدان پرداخته شده و در مادهی 260 ق.م.ا مصوب 1392 بحث ارثرسیدن حد قذف به ورثه مقذوف و استثناء زوجین از ارث بردن حد قذف مطرح شده است. باتوجه به اینکه فقها و قانونگذار جمهوری اسلامی ایران زوجین را از ارث بردن قذف محروم دانستهاند هدف اصلی این پژوهش بررسی ادلّه فقهی استثناءشدن زوجین از ارث بردن حد قذف است؛ البته به عنوان نکته مقدماتی دیدگاه فقها در مورد اصل حکم به ارث رسیدن حد قذف نیز بررسی شده است. این پژوهش با استفاده از منابع فقهی و روایی با نگاهی انتقادی به دیدگاه فقها و قانونگذار در زمینه استثناء زوجین از ارث بردن حد قذف سامان یافته است. آنچه به عنوان نتیجه مطرح شده، با توجه به عمومات به ارثرسیدن حد و نبود دلیل برای استثناء زوجین، استثناء مذکور در کلام بسیاری از فقها و مادهی 260 ق.م.ا بدون پشتوانه و نادرست به نظر میرسد. در پایان با توجه به این نتیجه، پیشنهادی در زمینه تغییر متن مادهی 260 ق.م.ا ارائه شده است.
Machine summary:
مؤید این مطلب است از جملـه ایـن روایـات ، روایـت صـحیحه حلبـی از امـام صـادق (ع ) اسـت کـه می فرمایند: «إذا قذف العبد الحر جلد ثمانین و قال هذا من حقوق الناس »(کلینی، ١٤٢٩، ١٤، ١٧٢؛ صدوق ، ١٤١٣، ٤، ٥٢؛ طوســی، ١٤٠٧، ١٠، ٧٢؛ طوســی، ١٣٩٠، ٤، ٢٢٨؛ فــیض ، ١٤٠٦: ١٥، ٣٧٤؛ حــر عــاملی ، ١٤٠٩، ١٨٠،٢٨) «هرگاه عبد، انسان آزادی را قذف کند هشتاد تازیانه می خورد و فرمودند حد قذف از جمله حقوق آدمیان است » و چند روایت دیگر که حد قذف را از جمله حق الناس به حسـاب آورده اسـت (کلینـی، ١٤٢٩، ١٤، ١٨٢؛ طوسی، ١٤٠٧: ١٠، ٧٣؛ طوسـی، ١٣٩٠، ٤، ٢٢٩؛ فـیض ، ١٤٠٦، ١٥، ٣٧٦؛ حـر عـاملی ، ١٤٠٩، ٢٨، ١٨١ و ١٨٢) با توجه به حق الناس بودن این حد، میتوان گفت قابل ارث رسیدن نیز مـیباشـد که مؤید این نکته روایاتی از جمله روایت عمار ساباطی از امام صادق (ع ) است که می فرمایند: «حد مانند دیه و مال و زمین نیست که به ارث برسد ولی اگر هر یک از ورثه پیگیـر آن شـود و آن را مطالبه کند او عهده دار حد خواهد بود و هر کس از ورثه که حد را رها کند حقی ندارد و ایـن ماننـد مـردی است که فردی را قذف کند و مقذوف دو برادر داشته باشد، اگر یکی از این دو قاذف را عفـو کنـد دیگـری 1 می تواند حقش را مطالبه کند زیرا مقذوف مادر هر دوی این ها است و عفو نیز حق هردوی آنهاست ».