Abstract:
همواره طی دوره‌های گوناگون زندگی انسان، تلاش برای کسب شادکامی و آرامش بیشتر و کنکاش در جهت یافتن همبسته‌های آن، در اولویت‌های نظام بشریت قرار داشته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش تعدیل‌کنندگی جهت‌گیری مذهبی اسلامی در رابطه مسئولیت‌پذیری چندبعدی با شادکامی دینی است. جامعه آماری متأهلین منطقه یک تهران می‌باشند و نمونه مورد نظر با روش نمونه‌گیری در دسترس و گلوله‌برفی در تعداد 385 نفر که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده‌اند، انتخاب گردیده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش رگرسیون تعدیل‌شده، رگرسیون چندمتغیره هم‌زمان و ضریب همبستگی پیرسون بوسیله نرم‌افزار spss انجام گردید. نتایج حاصل پژوهش بیانگر آن است که جهت‌گیری مذهبی اسلامی در رابطه مسئولیت‌پذیری و شادکامی به‌طور مثبت تعدیل ایجاد می‌کند و سبب افزایش این ارتباط می‌گردد. هم‌چنین مسئولیت‌پذیری چندبعدی و مؤلفه‌های آن (به‌جز مسئولیت در برابر طبیعت) به‌طور مثبت و معنادار پیش‌بینی‌کننده شادکامی اسلامی است. (37/0=R2، 0.05>p) جهت‌گیری مذهبی اسلامی و مؤلفه‌های آن نیز به‌طور مثبت و معنادار 75% واریانس شادکامی اسلامی را پیش‌بینی می‌کند. (76/0=R2، 0.05>p) و در نهایت تمامی مؤلفه‌های شادکامی اسلامی، توسط مسئولیت‌پذیری و جهت‌گیری مذهبی قابل پیش‌بینی است که بیشترین توان پیش‌بینی در رابطه با زیرمقیاس عاطفی ـ معنوی و کمترین توان مربوط به صفات شخصیتی است.
Machine summary:
از سوی دیگر، عامل درونی دیگری که می تواند در رابطه شادکامی و مسـئولیت پـذیری نقش تعدیل کننده داشته و سبب افزایش مسئولیت پذیری و در نتیجـه شـادکامی گـردد، جهت گیری مذهبی ـاسلامی است که منظور از آن از روی آورد کلی شخص است که از مذهب اتخاذ کرده ، یعنی در ارتبـاط بـا موجـودی متعـالی (قدسـی)، مجموعـه ای از اعتقادات، اعمال و تشریفات خاص را در زندگی خود دارد.
از آنجا این عامـل درونـی هم بر سطح شادکامی افراد مؤثر است به نحوی که پایبندی به ارزشها و آموزههای دینی که مبتنی بر ویژگیها و نیازهای فطری انسان است تـأمین کننـده آرامـش ، سـلامت روان، بهزیستی و شادکامی دین داران خواهد بود (الذین آمنوا و تطمئن قلو بهم بذکر الله ألا بذکر الله تطمئن القلوب / فمن تبع هدای فلا خوف علیهم و لا هم یحزنون ٣) و از سوی دیگر بـر میـزان مسئولیت پذیری نیز اثر دارد، همانگونه کـه بیـتس معتقـد اسـت نگـرشهـای مـذهبی می توانند به نوعی انسجام، حس مسئولیت پذیری و تعهـد بـه وظیفـه را در میـان افـراد تقویت کنند (حقیقتیان، هاشمیفر و مرادی، ١٣٩١، ص٨٩) و آلپورت نیز براین بـاور اسـت هرچه فرد دارای دین داری بیشتری باشد، مسئولیت و تعهد بیشتری دارد، اما هرچـه دیـن را در جهت رفاه و برآورده کردن نیازهای اجتماعی به کار گیـرد و بـه اصـل آن توجـه نداشـته باشد، از تعهد اجتماعی و مسئولیت پایین تری برخوردار میشود (آلپـورت، ١٩٦٧، ص٤٣٣؛ به نقل از حقیقتیان، هاشمیفر و مرادی، ١٣٩١، ص٨٩)، بنابراین فرضیه اصلی این پـژوهش عبارت است از: جهت گیری مذهبی اسلامی، رابطه مسئولیت پذیری چندبعـدی و شـادکامی دینی را تعدیل می کند.
(
, 
, 
)
