Abstract:
بحث علم دینی یا اسلامی سازی علوم در جهان اسلام، یکی از مسائل مهم در عرصه علوم انسانی است که در چند دهه اخیر ذهن بسیاری از متفکران و فیلسوفان را در حوزه علم و دین به خود مشغول کرده است. لذا پژوهش در مبانی و مبادی معرفت شناختی و روش شناختی دیدگاه های مطرح شده در حوزه علم دینی، یکی از نیازهای اساسی متفکرین در عرصه علوم انسانی و اجتماعی است. بحران های ناشی از علم گرایی و افراط در نظریات تعارض علم و دین در دو قرن اخیر، پرسش از همکاری علم و دین و به تبع آن امکان علم دینی و خداباور را مورد تامل قرار داده است. در این زمینه سابقه قبلی ملل اسلامی و واقعیت عقب ماندگی کنونی آنها، پرسش از اسلامی سازی علوم را برای متفکرین اسلامی بطور جدّی مطرح کرده است. آنها با نظر به تاکیدات خاص دین اسلام بر جایگاه رفیع علم و معرفت، سابقه درخشان علمی مسلمین در قرون گذشته و عصر طلایی اسلام، پرسش از علم اسلامی را با جدیت بسیاری دنبال می کنند. نظریات مختلفی نیز توسط اندیشمندان جهان اسلام طی دو قرن گذشته ارائه شده است و هریک از زاویه نگرش خود به اسلامی سازی علم پرداخته اند. در این زمینه، دکتر نصر با نقد مدرنیته و به چالش کشیدن تجدّدگرایی، رجوع به سنّت و احیاء علم مقدس را راه کار ارائه شده خویش عنوان کرده است. اهمیت دیدگاه دکتر نصر بر این است که وی تاکید خاصی بر سنّت گرایی و استفاده از آموزه های اسلامی و مابعدالطبیعه سنّتی برای احیاء علوم مقدس دارد.
Machine summary:
در این زمینه ، دکتر نصر با نقد مدرنیته و به چالش کشیدن تجددگرایی، رجوع به سنت و احیاء علم مقدس را راه کار ارائه شده خویش عنوان کرده است .
وی پس از به چالش کشیدن نظام معرفتی مدرنیسم و نقد علم مدرن و ذکر پیامدهای منفی آن ، به ارائه و طرح راهکارهایی برای برون رفت از این وضعیت اسف بار انسان معاصر در جهان غرب پرداخته است .
موارد بیان شده فوق بخشی از پیامدهای منفی و نتایج علم مدرن و مدرنیته ، ونقد نصر بر آن بوده است که باید برای نجات انسان معاصر و جهان طبیعت به فکر چاره بود.
نصر بر این باور است که فرق یک مسلمان معاصر با همتای غربی خویش در این است که انسان مسلمان در عالمی به سر میبرد که هنوز اعتقاد به یک امر قدسی و متعالی در او وجود دارد و اغلب مسلمانان اعمال عبادی و دینی خود را انجام میدهند و شریعت برای آنها قانون نهایی محسوب میشود.
نصر برای دستیابی به علم اصیل اسلامی پیشنهادهایی نیز ارائه کرده است که به طور مختصر چنین میباشد: ١- اقدام نخست این است که روشنفکران و متفکران اسلامی باید نگرش علم گرایی محض خود را نسبت به علم و فناوری جدید غرب تغییر دهند.
نخست اینکه اصل سنت گرایی به دلیل گرایش و توجه به معنویت در دنیای مدرن دارای نقش خاصی است و در این باره امتیاز نصر را می توان چنین عنوان کرد که وی از خطر تجدد و مدرنیته آگاهی یافته و در تلاش است تا راهی برای برون رفت از این بحران ارائه نماید.