Abstract:
حکومت فاطمی درسال 297(ق)درشمال افریقا استقرار یافت ودرمدتی کمتر ازهفتاد سال مصررا دراختیار گرفت و به سرعت پایه های حکومت خود را استقرار بخشید. هدف از نگارش این مقاله بررسی اقتصاد فاطمیان و تاثیر آن بر پایداری حکومتشان برای مدتی بیش از دونیم قرن ، می باشد که به روش کتابخانه ای و با مراجعه به منابع معتبر نوشته شده است . فرضیه اصلی این است که فاطمیان با استفاده ازیک نظام اقتصادی مبتنی بر تجارت، کشاورزی و مالیات توانسته اند نفوذ سیاسی خودرا توسعه داده وادعای خلافت بر جهان اسلام را داشته باشند . مساله مورد بررسی اینست که دستگاه اقتصادی فاطمیان چگونه عمل می کرده وآنها برای تامین نیازهای اقتصادی و بسط اقتدار خویش در مصر از چه منابعی مالی کمک می گرفته اند وچه اهدافی از توسعه این منابع به منظور کسب درامد، داشته اند؟ سرانجام بیان این نتیجه که فاطمیان از یک اقتصاد کار آمد ودرآمدزا به منظورتوسعه مقاصد سیاسی ،اجتماعی، عقیدتی و بقای حکومت سود برده اند .
Machine summary:
com@drverdi٩١ مقدمه فاطمیان درشمال افریقا (افریقیه ) با تلاشهای داعیان اسماعیلی در سال ٢٩٧ (ق ) قدرت یافتنـد و با این ادعا که وارثان خلافت اسلامی می باشند، استقلال خود را از حکومـت عباسـی اعـلام داشـته ، رفته رفته پایه های قدرت خویش را مستحکم نموده و مصر را در سـال ٣٦٨(ق ) بـه متصـرفات خـود افزودند و برای اینکه از دیگر رقیبان قدرتمند و متمدن زمان خود عقب نمانند، اقدام به تاسـیس نهـاد های تمدنی از جمله مراکز بزرگ علمی، کتابخانه ها، بیمارستانها، و دیوان های گوناگون که هـر یک وظیفه ای خاص بر عهده داشت ، نمودند.
بررسی مسایل اقتصادی فاطمیان در مصـر و چگـونگی برخـورد آنهـا بـا معضـلات اقتصـادی و راهکارهایی که برای حل این مشکلات تدبیر کرده اند و از طرف دیگر، نحوه اداره و توسعه نهاد های اقتصادی، وضع مالیاتهای گسترده ، روابط تجاری، کشاورزی و نوآوری در ایـن زمینـه ، کمـک شـایانی خواهد بود تا بدانیم مسلمانان در این منطقه از جهان اسلام ، تا چه میزان به امور مملکت داری اهتمام ورزیده و به سروسامان دادن به امور اداری و اقتصادی برای بقای خود توجه داشته اند؟ اینکه دسـتگاه اقتصادی فاطمیان دارای چه مراتب و تشکیلاتی بوده است ؟ مظاهر این قدرت اقتصادی کـه موجبـات دوام حکومت ایشان را بدنبال داشت ، چه بوده است ؟ تجارت و کشاورزی آنها تا چه اندازه کارآمد بـوده و نظام درآمد و مالیاتی آنها چگونه عمل می کرده است ؟ از جمله سوالهایی است کـه بایـد پاسـخ داده شود، تا مشخص گردد فاطمیان از تشکیلات اقتصادی گوناگونی که وضع کرده بودند، بـرای پایـداری حکومت خود سود برده اند.