Abstract:
آیین فتوت و جوانمردی به عنوان طریقهای شناخته شده در میان مردم، در طول تاریخ جایگاهی چشمگیر داشته است. جوانمردان همواره به صفاتی چون فداکاری، از خودگذشتگی، ایثار، شجاعت، سخاوت و... مشهور بودهاند. این آیین از پیشینهای بسیار طولانی برخوردار است و حتی قدمت آن را به دوران پیش از اسلام میرسانند. طریقه فتوت و جوانمردی دارای رویکردهای مهم و گوناگونی است که از جمله مهمترین و شاخصترین آن ها میتوان به رویکرد اجتماعی آن اشاره کرد. به گواهی تاریخ، جوانمردان در مسائل اجتماعی نقش بسیار مهم وتأثیرگذار بر عهده داشته و همواره موجد تحرکات و جنبشهای اجتماعی بودهاند. اهل فتوت در کنار نقش اجتماعی خوددارای آداب و رسوم ویژهای نیز بودهاند که پیوسته خودرا ملزم به رعایت آن میدانستهاند. این آداب و رسوم کمابیش در متون نثر عرفانی جلوه یافته است. در این پژوهش قصد داریم تا به بررسی مسائل اجتماعی و چگونگی انعکاس آداب و رسوم اهل فتوت در متون نثر عرفانی تا پایان قرن ششم هجری بپردازیم. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانهای و اسنادی است.
Futuwwa and chivalry as a way known among the public, had a significant place in history. Chivalrous people always have attributes such as dedication, devotion, sacrifice, courage, generosity, etc. This custom is of a long history, dating back to pre-Islamic era. Chivalry has important approaches out of which the most important indicators which can be referred to is a social one. Historical evidences show that chivalrous individuals have had an important role in social affairs and the dynamics of social movements are caused by them. Chivalrous people in their social role had special customs that continuously considered themselves to be bound by. These customs have been reflected more or less in mystical prose texts. This research endeavors to examine social issues and how the texts reflects the customs by the end of the sixth century AH. In this paper, analytical methodology used is based on library resources and documents
Area of Expertise :
Machine summary:
شیخ شهاب الدین در مورد آداب و رسوم «پیغامرسانی» و نحوه برخورد با بزرگان و مشایخ اهل فتوت و رعایت ادب در هنگام رویارویی باآن ها نیز نکات قابل توجهی را بیان میکندکه بیانگر نهایت آداب دانی ونزاکت جوانمردان است: «حق دیگر صاحب بر تربیه آنست که اگر او را به مهمی بر صاحب فتوتی فرستد، گوید: برو وسلام این ضعیف بدان صاحب فتوت رسان و بگو که باید به بیت الاحزان درویشان آیی، شرط آن است سلام صاحب خویش برساند، زیرا که پیغام سخن صاحب است وسلام سلام خداست، چون سلام خدا به زبان رسانید، پیغام صاحب به اشارت رساند، اگر آن صاحب به علم و حلم و حکمت و ایثار از صاحب او اولاتر بود، بگوید کی صاحب این ضعیف خدمت و دعا میرساند و اگر از صاحب او فروتر بود، گوید: صاحبم دعا و سلام میرساند و باستد و چشم سوی آن صاحب دارد و گوید کی جماعتی از اهل علم و اهل فتوت مشتاق حضور شریف خداوندی اخی گشتهاند، اگر تشریف فرماید، غایت مروت بود.
دراین کتاب حتی به موضوع «کسب و کار» و نحوه استفاده از مال و ثروت در میان اهل فتوت نیز توجه شده: «اگر صاحب فتوت پیشه کار بود، هر چه از کسب حلال از دسترنج بدست آرد چون سر هفته بود، روز آدینه یا غیرآدینه، اما روز آدینه اولیتر است، و روز آدینه پیش از نماز جمعه مکسب حلال کردن حرام است و دست از کار و بار باز دارد و روز جمعه به ترک کار و اشتغال دنیا بگوید، و آن روز دعوتی سازد و آن چه در هفته به دست آورده باشد در آن دعوت کند و تصرف نکند و این طریقت فتوت است.