Abstract:
ایتالیا از کشورهایی بود که در دوره پهلوی اول در برنامه های مدرن سازی ایران سهم داشت. در جنگ دوم جهانی که ایتالیا جزو متحدین و ایران در اشغال متفقین بود، روابط ایران و ایتالیا از سوی ایران قطع شد و بعد از جنگ با بازگشایی سفارتخانه های دو طرف، باری دیگر روابط برقرار گردید و تا پایان حکومت پهلوی دوم، عهدنامه های اقتصادی و فرهنگی بسیاری با آن کشور به امضاء رسید. در این پژوهش، ضمن بررسی چگونگی برقراری روابط ایران و ایتالیا بعد از جنگ دوم جهانی، به شیوه توصیفی- تحلیلی، چگونگی روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با ایتالیا در مذاکرات مجالس شانزدهم تا نوزدهم بررسی شده است. بنا بر یافته این پژوهش، مجلس شانزدهم در مقطع حساسی از تاریخ معاصر ایران و مقارن مساله ملی شدن صنعت نفت و مقابله با انگلیس، رابطه با ایتالیا را مدنظر قرار داد و اولین عهدنامه ها و مذاکرات پیرامون رابطه با ایتالیا در حال شکل گیری بود. بالطبع روابط اقتصادی و فرهنگی گسترش یافت و مهم ترین قرارداد نفتی به صورت مشارکتی و سهم 75 درصدی برای ایران با شرکت آجیب مینراریای ایتالیا در مجلس نوزدهم منعقد شد. برخلاف قرارداد کنسرسیوم که بر اساس تنصیف بود، در این قرارداد نسبت به سایر قراردادها تا این مقطع، منافع ایران تامین شد.
Machine summary:
در جلسۀ ١١٥ دورة نوزدهم به این شرح بود: درقانون نفت (قانون نفت مصوب ٣٦/٥/٧ جلسۀ ١١٠ دورة نوزدهم ) طرز اقدام شرکت ملی نفت در موردبهره برداری از منابع نفتی به عنوان مشارکت یا عاملیت تعیین گردیده بودو به شرکت مزبوراجازه داده شدبر اساس آن قانون ،موافقتنامه هایی برای اکتشاف و استخراج و بهره برداری از منابع نفت که در اراضی خارج از حوزة عملیات کنسرسیوم قرار گرفته یا اشخاص یا شرکت هایی که صلاحیت فنی و مالی آنهامحرز باشد،تنظیم نمایدکه پس از تأییداز طرف دولت به مجلس شورای ملی ارائه گردد.
مادة دوم قانون نفت مصوب ٣٦/٥/٧- شرکت ملی نفت ایران می تواند به منظور اجرای مقررات این قانون با هر شخصی اعم از ایرانی و خارجی که صلاحیت فنی و مالی او محرز باشد، مذاکره و هرگونه توافقی را که مقتضی بداند بر اساس مقررات و مصرحات این قانون و سایر شرائطی که مخالف با قوانین کشور نباشد، به عمل آورده و موافقتنامۀ مربوطه را تنظیم و امضاء و به هیأت وزیران تقدیم نماید که در صورت تأیید برای تصویب به مجلسین تقدیم گردد.
بنابراین ، در پایان مدت ١٢ سال ، میدان های نفتی قابل بهره برداری دردست شرکت ملی نفت ایران می ماندو هزینۀ عملیات اکتشافی ٢٢ میلیون دلار بود که همۀ آن راشرکت آجیب مینراریاپرداخت می کرد.
د- مدت اصلی قرارداد در مورد هر ناحیه حداکثر بیست و پنج سال از تاریخ شروع بهره برداری تجارتی در آن ناحیه خواهد بود، اما ممکن است که مدت قرارداد به درخواست هر یک از طرف های شرکت ملی نفت ایران حداکثر برای سه دوره پنج ساله تمدید شود.