Abstract:
هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی اعتبارسنجی و تضمین کیفیت، متناسب با مختصات بافتی نظام آموزش عالی ایران بود. در این پژوهش، روش پژوهش کیفی با رویکرد نظریه زمینهای انجام شد. جامعه آماری پژوهش خبرگان آموزش عالی بودند، که 36 نفر بهصورت نمونهگیری هدفمند جهت مصاحبه نیمهساختارمند انتخاب شد. در مرحله اول کدگذاری باز، 2027 مفهوم به دست آمد. دادههای مرحله دوم کدگذاری باز، در قالب 1262 مفهوم و 157 مقوله عمده طبقهبندی شد. در مرحله کدگذاری محوری، در قالب کدگذاری نظری، 25 مقوله نظری تعیین شد. سپس، برحسب ویژگیهای شرایطی، تعاملی/فرایندی و پیامدی طبقهبندی شد. در مرحله کدگذاری انتخابی، مقوله گفتمان کیفیت، بیم و امید، بهعنوان مقوله مرکزی انتخاب شد. از نظر خبرگان آموزش عالی، چالشهای موجود کیفیت دانشگاهی در ایران ناشی از چالش گفتمان بود، و نه چالش شکلی و ماهوی؛ و حتی معرفتشناختی. با توجه به درک و تفسیر خبرگان، کیفیت دارای دو بعد بیم و امید بود. بر این اساس، در یک چشمانداز کلی، بینش دوگانه و تقابلگرایانهای از گفتمان کیفیت به نامهای گفتمان کیفیت نظارتی بهعنوان بیم و گفتمان کیفیت مشارکتی بهمنزلهی امید در دانشگاههای کشور گونهشناسی و طبقهبندی شد. همچنین، الگوی طراحی شده در پژوهش حاضر، داری مفهومی پیچیده و چندبعدی بود. این الگو در صورتی کارکرد مثبت خواهد داشت، که بسان یک کلیت واحد به تمامی ابعاد آن به طور یکسان توجه شود.
Machine summary:
com ** دانشيار دانشگاه علامه طباطبائي *** استاد دانشگاه علامه طباطبائي **** دانشيار مؤسسه پژوهش و برنامه ريزي آموزش عالي تاريخ دريافت : ٩٦/١٢/١٨ تاريخ پذيرش : ٩٧/٠٧/١٥ مقدمه از سال هاي آخر قرن بيستم ، دانشگاه هاي کشورهاي صنعتي پيشرفته به ويژگي هايي دست يافته اند که با آنچه به صورت سنتي از دانشگاه درک مي شود متمايز است .
به بيان ديگر، آموزش عالي کشور نيازمند يک چارچوب نظري ارتقاي کيفي است ، که بايستي بر اساس مطالعه ، نقد و تحليل نظريه هاي مدون حوزه تخصصي جهاني با توجه به شرايط ارزشي ، فرهنگي ، اجتماعي ، اقتصادي و سياسي کشور تدوين گردد (قورچيان و خورشيدي ، ١٣٧٩).
بر اين اساس ، اعتبارسنجي ، تنها راهي است که دانشجويان ، خانواده ها، مقامات دولتي و رسانه ها بتوانند پي ببرند يک دانشگاه و يا برنامه هاي آن ، آموزش با کيفيت ارائه مي کند (شوراي اعتبارسنجي آموزش عالي ٢، ٢٠١٨).
بر اين اساس ، لازم است الگوي اعتبارسنجي و تضمين کيفيت با توجه به ويژگي ها و شرايط خاص محيط و جو آموزشي موجود، ويژگي هاي دانشجويان ، شرايط و نيازمندي هاي جامعه پيرامون ، دانش تخصصي روز و ديدگاه خبرگان آموزش عالي طراحي شود.
با عنايت به نقش اعتبارسنجي و تضمين کيفيت در توسعه ي کيفي دانشگاه ها، در اين شرايط ضروري است با ره يافتي نوين و با نگرشي واقع بينانه تر و عميق درباره ي پيچيدگي دانشگاه ها، به عنوان يک سازمان ، الگوي اعتبارسنجي و تضمين کيفيت نظام آموزش عالي متناسب با مختصات زمينه اي کشور طراحي شود.
هدف کلي پژوهش ، «طراحي الگوي اعتبارسنجي و تضمين کيفيت براي نظام آموزش عالي کشور» است .