Abstract:
این مقاله گفتوگوی هانری کربن با علامه طباطبایی را بررسی و تحلیل کرده و در این راستا به دیگر آثار هانری کربن ارجاع داده و تحلیل مقایسهای آثار او را پی گرفته و برای اولینبار اهمیت دیدگاه هانری کربن درباره سکولاریزاسیون و تقدم او در طرح این مفهوم در ایران را مطرح کرده و ادعا میکند که پروژه هانری کربن راجع به این پرسش است که چرا و چگونه سکولاریزاسیون الهیاتی و فلسفی که در غرب رخ داد، در جهان تشیع و اسلام ایرانی روی نداد. هانری کربن، خواهان مقابله با سکولاریزاسیون و یاریجُستن از معارف شیعی و اسلام ایرانی در این مقابله است. علامه طباطبایی، راهحل معنوی و باطنی مدنظر کربن را تأیید میکند امّا به این مقدار بسنده نکرده و از سکولاریزاسیون خاصی در تاریخ اسلام یاد میکند که با نادیدهگرفتن یکی از مهمترین دستورات اجتماعی قرآن به انحطاط جوامع اسلامی انجامید و خود در پاسخ به پرسش سکولاریزاسیون طرح جامعی از برنامه اصلاحی اسلام ارائه میکند. چنانکه از مقاله حاضر بهدست خواهد آمد، فهم دیدگاه اندیشمندان ایرانی درباره سکولاریزاسیون، بدون فهم آثار کربن و پروژه او ناممکن و یا دستکم بسیار دشوار است.
This paper examines and analyzes the dialogue between Henry Corbin and Allameh Tabatabai and in this regard, refers to the other works of Corbin and continues a comparative analysis of his works and for the first time, presents the importance of his view on secularization and his precedence over introducing that notion in Iran and claims that Corbin's project is about the question of why and how theological and philosophical secularization, occurred in the West, hasnt happened in Iran. Henry Corbin looks for resistance against secularization and seeks Shiite's and Iranian Islam's teachings against it. Allameh Tabatabai confirms Corbin's spiritual and numinous solution, but he doesnt satisfy to this amount and mentions a special secularization in the Islamic history that by ignoring one of Quran's most important commands, led to the decline of Islamic communities. Answering the secularization question, he introduces an Islamic comprehensive plan. As it results from this paper, it is impossible or, at least, very hard to understand the views of Iranian scholars about secularization, without an understanding of Corbin's works and his project.
Machine summary:
علامه طباطبایی، راهحل معنوی و باطنی مدنظر کربن را تأیید میکند اما به این مقدار بسنده نکرده و از سکولاریزاسیون خاصی در تاریخ اسلام یاد میکند که با نادیدهگرفتن یکی از مهمترین دستورات اجتماعی قرآن به انحطاط جوامع اسلامی انجامید و خود در پاسخ به پرسش سکولاریزاسیون طرح جامعی از برنامه اصلاحی اسلام ارائه میکند.
خلاصهای از تحلیل کربن از سکولاریزاسیون، در مسیحیت و اسلام، را در نمودارهای ذیل میتوان مشاهده کرد: سکولاریزاسیون در مسیحیت حلول خدا در مسیح و تجسد مسیح در کلیسا ( مرجعیت کلیسا در تأویل کتاب مقدس+ جهانشناسی ابنرشد ( نابودی عالم مثال ( جداسازی عالم عقول از عالم محسوس ( دوگانگی فلسفه و الهیات ( سکولاریزاسیون مسیحیت ( تبدیل نظامهای کلامی به ایدئولوژیهای توتالیتر اجتماعی: حلول خدا در انسان و تبدیلشدن تجسد الهی به تجسد اجتماعی ( مرگ خدا [در مسیحیت غربی حلولی] فرایند ناسکولار تاویل در اسلام تأویل کتاب مقدس [: حقیقت کتاب مقدس و باطن آن] توسط پیامبر و امام ( اسلام معنوی ( فردیت و آزادی معنوی فرایند احتمالی سکولاریزاسیون در اسلام: (به تصویر صفحه مراجعه شود) پرسشهای کربن کربن، ناظر به تحلیلی که از سکولاریزاسیون دارد، پرسشهای ذیل را برای علامه طباطبایی مطرح میکند: آیا مذهب تشیع امامیه بشارت و حقیقتی برای نجات امروزی جهان بشریت دارد یا خیر؟ یعنی معنویت تشیع که در مفاهیم امامشناسی و تجلی و امام زمان و غیبت موجود است، میتواند مشکله سکولاریزاسیون معنوی و دینی را در غرب چاره کند یا نه؟ (طباطبایی، 1382: 171-184 و کربن،1380: 57-59).