واکاوی مراد از «الذِکْر» در آیه 44 سورۀ نحل Journal Article

Writer: اسماعیلی زاده، عباس ؛ فتحی، سمانه ؛

پژوهشهای قرآنی زمستان 1397 - شماره 89 Ranking ب (Hawza/ISC (‎20 page(s) - From 120 to 139 )

Keywords: سوره نحل الذکر ما نزل الیهم وحی تفسیری قرآن ذکر تفسیر سنت پیامبر مراد روایت دیدگاه

Abstract:

بسیاری از مفسران و مترجمان، مراد از«الذکر» در آیه 44 سوره نحل را قرآن می‌دانند. معتقدان این دیدگاه به دو دسته تقسیم می‌شوند: گروه اول که طیف وسیعی از مفسران را تشکیل می‌دهند، قاطعانه این نظر را بیان می‌کنند. گروه دوم ضمن پذیرش مفهوم قرآن برای «الذکر»، به دنبال حل مشکل ظاهری ناشی از این دیدگاه هستند. از سوی دیگر برخی مفسران مقصود از «الذکر» را سنت پیامبر6 دانسته‌اند. بررسی دلایل این دیدگاه‌ها بیانگر کاستی دقت آنان در سیاق و ظاهر الفاظ آیه است. ازاین‌رو نوشتار حاضر پس از اعتبارسنجی دلایل دیدگاه‌های ارائه‌ شده مفسران، با تدبر در ظاهر و سیاق آیه و نیز واکاوی واژه «الذکر»، ثابت کرده که قائلان دیدگاه اول با ایجاد تغییر در ساختار آیه و خروج از معنای ظاهری، و قائلان دیدگاه دوم به دلیل عدم‌ ارائه مستندات کافی،‌ نتوانسته‌اند فهم صحیحی از «الذکر» ارائه کنند. در نهایت نگارندگان این پژوهش، به جهت سازگاری با ظاهر آیه، «وحی تفسیری» را مراد از «الذکر» در این آیه دانسته که به‌نظر می‌رسد در آیات دیگر با «حکمت» از آن نام برده شده است. با پذیرش دیدگاه «وحی تفسیری» برای «الذکر»، این مطلب اثبات می‌شود که در این آیه، «الذکر» غیر از «ما نُزّل الیهم» است و مشکل ظاهری آیه حل می‌شود.

Machine summary:

لازم به ذکر است برخي از مفسران وجه ديگري براي «الذکر» در نظر گرفته اند؛ مانند کتب آسماني، کتاب مشترک با ديگر انبيا (فضل الله ، ٢٣٣/١٣)، علم (ماوردي، ١٩٠/٣)، احکام نبوت يا ولايت (گنابادي، ٤١٤/٢)، کلام کامل (فيضي ناکوري، ٢٥٧/٣) و سنت پيامبر (ميبدي، ٣٨٩/٥؛ بغوي، ٨٠/٣؛ قرائتي، ٥٢٦/٤). به غير از سنت پيامبر ، ديگر نظريه هاي ارائه شده به صورت احتمال است يا دلايل مستند کافي ارائه ندادند؛ مانند فضل الله که در تفسير ذيل آيه به اين مقدار سخن بسنده ميکند: «همان طور که پيش از تو به پيامبران کتاب را نازل کرده بوديم ، به طور کامل براي تو نازل کرديم . ٢- فرمان خداوند بر عدم قرائت قرآن تا نزول وحي بر پيامبر ؛ آيه ﴿و لا تَعجلِ بالقُرآنِ من قَبلِ أَن يقضي إَِليک وحيه ﴾ (طه /١١٤) بر اين امر دلالت دارد که قبل از اينکه براي تو اي پيامبر سنت را بيان کنيم ، بر قرائت قرآن تعجيل نکن (ميبدي، ٣٨٩/٥)، ازاين رو بايد مقصود از «الذکر» در سوره نحل نيز سنت پيامبر باشد. به نظر ميرسد به قرينه آيات محل بحث که حکايت از انزال قرآن و حکمت از سوي خداوند دارد، و حکمت را همراه با قرآن قرار داده است ، ميتوان گفت «حکمت » مطرح شده در اين آيات ، همان «الذکر» (وحي تفسيري) مورد بحث در آيه ٤٤ سوره نحل است .

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: