Abstract:
انسان درحکمت متعالیّه واستنتاج دلالتهای تربیتی ازآن
مریم سیف نراقی
باقر سرداری گرده
عزّت الله نادری
چکیده
هدف از این تحقیق تبیین مبانی انسان شناسی حکمت متعالیّه واستنتاج اهداف و اصول تربیتی ازمبانی مذکورمی باشد.این پژوهش ازنوع تحقیقات کاربردی وشیوة انجام دادن آن توصیفی- تحلیلی میباشد. روش جمع آوری دادهها بصورت مطالعة اسناد، مدارک وفیش برداری ازمنابع میباشد. درتجزیه وتحلیل دادهها، ابتدا به توصیف مفاهیم اصلی درمبانی انسان شناسی ملاّصدرا پرداخته و درادامه به استنتاج اهداف واصول تربیتی ازمبانی مذکور اقدام گردیده است. یافته ها حاکی از اینست که از منظر ملاّصدرا انسان بعنوان خلیفة خدا بر روی زمین است و نفس انسان که در ابتدای پیدایش خود نیازمند زمینة مادی است، جوهر جسمانی دارد، امّا در خلال حرکت جوهری، پیوسته در مسیر تکامل ، حرکت خود را از طریق وصول به مراتب بالاتر ادامه میدهد تا در نهایت به مرتبة تجّرد و روحانیّت راه پیدا میکند. انسان شناسی ملاّصدرامستلزم شکل ویژه ای ازاهداف واصول تربیتی است که دراین مقاله به آنها پرداخته شده است.
کلید واژهها :
حکمت متعالیّه، مبانی انسان شناسی، اهداف ، اصول تربیتی
Machine summary:
در راستای همین امر با توجه به استقبال متفکران دینی ونظریه پردازان اجتماعی معا صر از نظریه های فلسفی ملاصدرا، نظام فلسفی حکمت متعالیه بعنوان بستر فلسفی رشد و توسعه نظام آموزشی مورد توجه قرار گرفته است و در این راه سعی شده ابتدا به تبیین و توصیف مبانی انسان شناسی ملاصدرا، سپس با توجه بهاهمیت هدفها در تعیین و هماهنگ ساختن برنا مهها و فعالیتهای آموزشی و پرورشی و جایگاه اصول تربیتی که بعنوان راهنمای اعمال تربیتی میباشند، به استنتاج اهداف و اصول تربیتی از مبانی انسان شناسی اقدام گردد.
از نگاهی دیگر در حوزۀ فلسفة تربیت، محققان تربیتی غرب کوشیدهاند تا از سه مبنای فلسفی، هستی شناسی، معرفت شناسی، و ارزش شناسی هر مکتب دیدگاههای تربیتی متناسب با آنها در دو حوزه، اهداف و اصول تربیتی را استنتاج کنند اما نکتة قابل تأمل اینجاست که آنچه در دنیا به صورت این سه مبانی فلسفی در نظر گرفته میشود، دیدگاههای برگرفته از مکاتب فلسفی همان دیار است که بطور عمده از ایدهآلیسم افلاطونی آغاز و در قرون اخیر به مکاتب و نظریه های فلسفی مهمی هچون پراگماتیسم ، اگزیستانسیالیسم ، فلسفه های تحلیلی و مانند آن ختم میشود.
(همان: 3) باتوجه به توضیحات مذکور سؤالاتی که دراین پژوهش مطرح می شود عبارتست از: 1- جایگاه انسان در هستی از نظر ملاصدرا کجاست؟ 2- هویت انسان چگونه شکل می گیرد؟ 3- چه دلالتهایی در دو حوزة اهداف و اصول تربیتی میتوان از مبانی و مفاهیم فوق استنتاج کرد؟ پیشینة موضوع تحقیق: حکمت متعالیه به وسیلة صدرالدین محمد معروف به صدرالمتالهین شیرازی یا ملاصدرا (979-1050)ه.