Abstract:
زمینه و هدف: نیاز به اطلاعات و یادگیری باعث پرداختن به مهارت اطلاعیابی و سواد اطلاعاتی شده است. این دو حوزه با هم مرتبط هستند. تحقیق در مورد مهارتهای اطلاعیابی لزوم آموزش سواد اطلاعاتی را میرساند و سواد اطلاعاتی زیربنای مهارتهای اطلاعیابی مؤثر است. هدف پژوهش حاضر، تعیین تأثیر آموزش سواد اطلاعاتی کوتاه مدت بر مهارتهای اطلاعیابی اعضای هیئت علمی در مراکز آموزشی و تحقیقاتی مبتنی بر الگوی شنتون و هایگیبسون است. روش: روش پژوهش در این مطالعه نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه است. نمونه آماری پژوهش حاضر متشکل از 81 نفر عضو هیئت علمی از دو مرکز آموزشی و تحقیقاتی بود که 47 نفر در گروه آزمایش و 34 نفر در گروه گواه قرار داشتند. نمونهگیری اعضای گروه آزمایش و گواه با استفاده از انتخاب همگن از نظر متغیرهای جمعیتشناختی (جنسیت، سن، گروه آموزشی و مرتبه علمی و محل دریافت آخرین مدرک تحصیلی) انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامة مهارتهای اطلاعیابی دانشگاه کامنیوس با اصلاحات و تغییرات برای پیشآزمون و پسآزمون بود. برای تعیین روایی پرسشنامه از نظر متخصصان و برای تعیین پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. همچنین برای شناسایی مؤلفههای مهارتهای اطلاعیابی از تحلیل عاملی اکتشافی بهره گرفته شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمونهای تیمستقل و تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که آموزش سواد اطلاعاتی کوتاه مدت بر مهارتهای اطلاعیابی اعضای هیئت علمی تأثیر مثبت دارد که با توجه به ضریب اِتا در تحلیل کوواریانس، مقدار این تأثیر 58 درصد بود.
Machine summary:
يافته ها: يافته هاي پژوهش نشان داد که آموزش سواد اطلاعاتي کوتاه مدت بر مهارت هاي اطلاع يابي اعضاي هيئت علمي تأثير مثبت دارد که با توجه به ضريب اتا در تحليل کوواريانس ، مقدار اين تأثير ٥٨ درصد بود.
ما در پژوهش حاضر، با مد نظر قرار دادن الگوي شنتون و هاي گيبسون که بر لزوم آموزش سواد اطلاعاتي در تحقيقات رفتار اطلاعاتي تأکيد دارد، و پذيرش اين فرض که تأثير آموزش سواد اطلاعاتي بر مهارت هاي اطلاع - يابي تابعي از کميت و کيفيت آموزش است ، در پي پاسخگويي به اين سؤال هستيم که آيا برنامه - هاي آموزشي کوتاه مدت مبتني بر استانداردهاي سواد اطلاعاتي بر مهارت هاي اطلاع يابي اعضاي هيئت علمي مؤثر است ؟ روش پژوهش پژوهش حاضر از لحاظ هدف در زمرمۀ تحقيقات کاربردي قرار مي گيرد و از لحاظ روش گردآوري داده ها به دليل انتساب غيرتصادفي آزمودني ها به صورت نيمه آزمايشي انجام شده 1 Eisenberg & Brown 2 Limberg 3 Prebor / ________________________________________________________ است .
محققان سعي نمودند همۀ عوامل احتمالي تأثيرگذار بر نتايج پژوهش در دو گروه آزمايش و گواه به جز مطالب کارگاه سواد اطلاعاتي (متغير مستقل ) يکسان باشند تا اين اطمينان حاصل شود که تفاوت ميزان مهارت هاي اطلاع يابي اعضاي هيئت علمي ، ناشي از تأثير به کارگيري آموزش سواد اطلاعاتي است .
نتايج تحليل کوواريانس براي بررسي اثر آموزش سواد اطلاعاتي بر مهارت هاي اطلاع يابي گروه آزمايش با حذف اثر پيش آزمون ، در جدول ٦ آمده است .
نتايج آزمون تي مستقل و تحليل کوواريانس نشان داد که آموزش سواد اطلاعاتي بر مهارت هاي اطلاع يابي و مؤلفه هاي آن شامل جستجو و استفاده از اطلاعات و شناخت منابع اطلاعاتي اعضاي هيئت علمي مراکز آموزشي و تحقيقاتي تأثير دارد.