Abstract:
همسایه ها" یک رمان سیاسی از احمد محمود است و تنها رمانی است که بعد از کودتای 28 مرداد 1332 حال و هوای منطقة جنوب کشور را نشان داده است و رنگ محلّی کاملا در این اثر پیداست. با توجّه به درون مایه، شخصیّتهای سیاسی و فضای داستان، بررسی سه عنصر داستان، سبب میشود تا خوانندگان اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران را در عصر مولّف بهتر درک نمایند؛ از آنجایی که خصوصیّات فنّی و اصول کامل داستان نویسی در حدّ انتظار در این رمان رعایت شده، ضرورت است تا در این پژوهش سه عنصر مهمّ داستان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
Machine summary:
با توجّه به درون مایه، شخصیتهای سیاسی و فضای داستان، بررسی سه عنصر داستان، سبب میشود تا خوانندگان اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران را در عصر مؤلّف بهتر درک نمایند؛ از آنجایی که خصوصیات فنّی و اصول کامل داستان نویسی در حدّ انتظار در این رمان رعایت شده، ضرورت است تا در این پژوهش سه عنصر مهمّ داستان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
تصویری که از قهرمان داستان او در داخل زندان و رفتار خشن و نامناسب با زندانیان و شکنجه و اعدامهای بیرویه به دست میآید، با ترسیم زندگی راکد و بیحرکت مردم در بندر لنگه، دشواریهایی که مردم در دوران بعد از حوادث نفت تحمّل میکنند، قابل توجّه است؛ او در شخصیتپردازی موفّق عمل کرده است.
در این رمان شخصیتها، به شخصیتهای اصلی، فرعی و سیاهی لشکر تقسیم میشود: 1-1 شخصیت اصلی: درحقیقت مهمّترین نقش را در داستان برعهده میگیرد و در حوادث حضور فعّال دارد.
درون مایه هم، به همراه تحوّل شخصیت از اجتماعی به سیاسی تغییر مییابد؛ او به عنوان یک مبارز در برابر فضای مستبدانة نظام داخلی و وضعیت چپاول گرانة استعمار قد علم کرده است: «دلم میخواست که بحث امشب ما، دربارة سخنرانی اخیر رئیس دولت باشد، دلم میخواست، حالیام شود که چرا دولت پیشنهاد «هیأت استوکس را نمی پذیرد؟ میخواستم از حیلههای استعمارگرانة انگلیسها، هر چه بیشتر آگاه شوم» (محمود،1353: 233).
در رمان «همسایهها» گرما، تاریکی، سکوت، گرسنگی و تشنگی، شکنجه، ترس از دستگیری سیه چشم فضای زندان را برای خالد با ترس و دلهره شکل میدهد: «شلاّق را دور دست میگرداند و حرف میزند.