Abstract:
انتظار جهان حقوق بین‌الملل پس از حدود دو سال در خصوص یکی از مهم‌ترین و بحث برانگیزترین موضوعات حقوق بین‌الملل، یعنی، جدا شدن و مسائل حواشی آن مانند شناسایی، به سر آمد. دیوان بین‌المللی دادگستری در تاریخ 22 ژوئیه 2010 نظریه مشورتی خود را در خصوص «همخوانی اعلامیه استقلال نهادهای موقت خودمختار کوزوو با حقوق بین‌الملل» صادر نمود. در واقع، انتظار این بود که پس از صدور نظرات مشورتی «مشروعیت تهدید یا کاربرد سلاحهای هسته‌ای» و «آثار حقوقی ساخت دیوار حائل در سرزمینهای اشغالی فلسطین»، این نظریه دارای آثار مهم‌تری نسبت به دو نظریه پیش از خود باشد. زیرا مسأله جدایی در حقوق بین‌الملل دامنگیر بسیاری از کشورهای جهان اعم از توسعه یافته و در حال توسعه است و مستقیماً با سنگ بنای حقوق بین‌الملل یعنی حاکمیت، در کشاکش است. اما متأسفانه، دیوان در بخش اجرایی نظریه با 10 رأی در مقابل 4 رأی چنین اظهار داشت که صدور اعلامیه استقلال در تاریخ 17 فوریه 2008، حقوق بین‌الملل را نقض نکرده است. در نتیجه، پذیرش آن اعلامیه ناقض هیچ‌یک از قواعد قابل اعمال حقوق بین‌الملل به شمار نمی‌آید. از همین رو، صدور نظریه مشورتی کوزوو موجب یأس و ناامیدی بسیاری از حقوقدانان در سرتاسر جهان شد. چرا که دیوان به طرح حقایقی پرداخت که بدیهی بودند و از این حقایق، نتایجی به دست آورد که مغایر با آنها به حساب می‌آیند. از طرفی دیگر، از سوی اکثریت قضات، توجه شایانی به اصل حاکمیت و تمامت ارضی صورت نگرفت. دیوان با این نتیجه‌گیری نه تنها موجب به چالش کشیدن پرسش مجمع عمومی و پیش فرضهای آن شد بلکه زنگ خطری را برای نظم حقوقی بین‌المللی به صدا درآورده است. نهادی که در چارچوب اهداف و سایر نهادهای سازمان ملل، خود را حافظ صلح و امنیت بین‌المللی خطاب می‌کند.
Machine summary:
برای بررسی مبسوط این موضوع ، نک : Roberto Ago, “Binding Advisory Opinion of The International Court of Justice”, American Journal کنوانسیون مزایا و مصونیتهای سازمان ملل ١٩٤٦ در بخش ٣٠ ماده ٨ اظهار داشته کـه در صـورت بروز اختلاف میان طرفین کنوانسیون ، موضوع به دیوان جهت کسب نظریه مشورتی ارجاع خواهد شد (مگر این که به سایر طرق حل و فصل اختلاف توافق نمایند) و نظریه مـذکور بـرای طـرفین الزام آور و قاطع خواهد بود.
Speech By Judge Rosalyn Higgins, Former President of the International Court of Justice At the United Nations Security Council’s Thematic Debate on “Strengthening International Law”, 22 June 2006, Available at: http://www.
org/2010/07/25/the-world-court’s-non-opinion/trackback/ (Visited: 20 August 2010) دیوان خود را محدود به مضیق ترین تفسیر از سؤال مجمع عمومی نمود و بعد اعـلام کـرد کـه در حقوق بین الملل به طور اعم و در قطعنامه ١٢٤٤ شورای امنیـت ٣٤ بـه عنـوان قاعـده خـاص lex) (specialis هیچ چیزی صدور اعلامیه استقلال را از سـوی کـسانی کـه خـود را نماینـدگان مـردم 35 کوزوو خوانده اند، ممنوع نساخته است .
» به هر حال ، گرچه پاسخ گفتن به سؤال مجمع عمومی در این خصوص مستلزم بررسی عمیـق و همه جانبه موضوع بود، اما بر خلاف این تصور، به نظر میرسد که دیوان بین المللی دادگـستری به عنوان رکن اصـلی ملـل متحـد در انجـام وظیفـه قـضایی خـود، بـا صـدور نظریـه ای کوتـاه و استدلالاتی بحث برانگیز، در برخی حوزه های حقوق بین الملل ماننـد احتـرام بـه اصـل حاکمیـت دولتها به قهقرا رفته و حریم توجه به این مؤلفه اصلی حقوق بین الملل را به خـوبی پـاس نداشـته است .
(
, 
, 
)
