Abstract:
دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی نقش مهمی در تربیت نیروی انسانی ماهر و تولید فناوری دارند که دو عامل مهم رشد اقتصادی در کشورها هستند. نحوه جبران خدمات و ارتقاء درجه علمی اعضای هیئت علمی به عنوان مهمترین نهاده در فرآیند تولید دانش و فناوری همواره در کانون توجه دست اندرکاران امر بوده است. دانشگاه های ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و آئین نامه هایی برای ارتقاء اعضای هیئت علمی آنها تصویب و برای اجرا ابلاغ شده است. آخرین آئین نامه موجود در این زمینه مصوب سال 1394 بوده و از مهر 1395 اجرای آن الزامی بوده است. اعضای هیئت علمی که فرض می شود رفتاری عقلایی دارند و به دنبال طی کردن فرآیند ارتقاء درجه علمی خود با حداکثر سرعت ممکن هستند، با توجه به محدودیت و کمیابی منابع خود به مکانیسم انگیزشی حاصل از آئین نامه ارتقاء واکنش نشان داده و فعالیت های خود را بر مبنای امتیازات اعلامی در این آئین نامه تنظیم می کنند. واکاوی این رفتار و بررسی پیامدهای کلان آن هدف اصلی این مقاله است. تحلیل رفتار ارتقاء اعضای هیئت علمی با استفاده از آموزه های اقتصاد خرد حاکی از پایین بودن تمایل آنها به چاپ مقالات در نشریه های معتبر بین المللی، عرضه کمتر آموزش در مقطع کارشناسی و عدم شرکت در کنفرانس های بین المللی خارج از کشور است. پیامدهای کلان این رفتارهای فردی منجر به عرضه روزافزون مجلات داخلی، افت کیفیت آموزش در مقطع کارشناسی و انزوای دانشگاه های ایرانی در محافل علمی بین المللی شده است.
Machine summary:
html «ویژه نامه آیین نامه ارتقاء و ارتقای اعضای هیأت علمی در آموزش عالی ایران : مسائل ، پیامدها و چالش های مرتبط » شکل ٢: سهم نشریات فارسیزبان مصوب در وزارت (عتف ) که از سال ١٣٨٩ و بعدازآن مصوب و فعالیت خود را آغاز کرده اند (واحد درصد) (رجوع شود به تصویرصفحه) عمق و سطح پژوهش در بند ١ ماده ٣، سیاست گذار آموزش عالی دغدغه هایی نیز در مورد تنوع مقالات چاپ شده هم از حیث موضوع و هم از حیث محل چاپ ٣٦ مقالات داشته است .
به این ترتیب ، آئین نامه موجود ابتدا با قیمت گذاری نامتناسب بر مقالات چاپ شده در نشریات علمی معتبر خارجی و داخلی مانع شکل گیری سرمایه انسانی در اعضای هیئت علمی به صورت ارائه نتایج پژوهش به زبان های رایج بین المللی می شود و پس ازآن نیز بار دیگر با تکرار قیمت گذاری اشتباه در مورد کتب تألیفی به زبان فارسی و خارجی بر این چرخه معیوب دامن میزند؛ بنابراین ، «ویژه نامه آیین نامه ارتقاء و ارتقای اعضای هیأت علمی در آموزش عالی ایران : مسائل ، پیامدها و چالش های مرتبط » نتیجه طبیعی این امر آن است که تقریبا هیچ کتابی به زبان های خارجی در دانشکده های علوم انسانی و اجتماعی کشور عرضه نشود.
در موردپژوهش نیز با توجه به تحلیل های صورت گرفته در بخش قبلی، درمجموع میتوان گفت با توجه به مکانیسم انگیزشی ایجادشده توسط بند ١ ماده ٣ آئین نامه ارتقاء، اعضای هیئت علمی که به دنبال حداکثر کردن سرعت فرآیند ارتقای علمی خود هستند، ترجیح می دهند تا در عرضه محصولات پژوهشی، منابع کمیاب خود را به چاپ مقالات و کتب فارسی در زمینه های مختلف در حوزه های تخصصی خود تخصیص دهند.