Abstract:
در دهة اخیر، حوزة مطالعات اجتماعی علم در ایران ازطریق انتشار دهها اثر علمی شکل گرفته است. ارائة تصویری روشن و علمی از پژوهشهای انجامشده در ایران نقطة عزیمت مهمی برای سیاستگذاران است. این فراتحلیل میتواند انباشت علمی داخل کشور را درقلمرو مطالعات اجتماعی علم به تصویر بکشد و با ترکیب مطالعات پیشین ایده ها و راه کارهای نوینی را به مدیران و سیاستگذاران حوزة علم عرضه کند. پرسش اصلی مطالعة حاضر این است که در حوزة مطالعات اجتماعی علم در ایران چقدر انباشت و تولید علم صورت گرفته است؟ این دانش انباشته ازنظر شکلی، روششناختی و محتوایی چه ویژگیهایی دارد؟ این پژوهش بهمنظور نیل به مرور نظاممندی که هدف مطالعه است از روش فراتحلیل کمی و کیفی بهره میجوید. برای فراتحلیل کیفی آثار مکتوب نویسندگانایرانی، کلیة مطالعات انجامشده طی دو دهة گذشته، اعم از کتاب، مقاله و پایاننامه، که حدود یکصد اثر برآورد شد، بهصورت تمامشماری مطالعه، فیشبرداری، کدگذاری وتحلیل شد. یافته های این مطالعه نشان دهندة تأخر مطالعات اجتماعی علم در ایران نسبت به نسلها و رهیافتهای چندگانة جامعهشناسی ایرانی است. ماهیت غالب در این آثار، رویکرد برونگرا و در سطح توصیفی و متمرکز در نسل دوم جامعهشناسی ایرانیاست. راهکارهای ارائهشده در این آثار نیز غالباً مدیریتی، تکزمینهای، اصلاحی، در سطح کلان و فرابخشی، مشوق رویکرد اشاعهگرا و با ویژگی بلندمدت بوده اند.
Machine summary:
قانعی راد، محمد امین ، ابوالقاسم طلوع و فرهاد خسروخاور (١٣٨٧) «عوامل ، انگیزش ها و چالش های تولید دانش در بین نخبگان علمی »، مجلۀ سیاست علم و فناوری، سال اول ، شمارٔە ٢: صص ٨٥- 71 قانعی راد، محمدامین ، و مقصود فراستخواه (١٣٨٦) «بررسی نقش انجمن های علمی و دانشگاهیان در سیاست گذاری و ارزیابی نظام علمی کشور»، رهیافت ، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، شمارٔە ٤١،پاییز وزمستان ١٣٨٦،صص ١٢-٥ قانعی راد، محمدامین ، و ابوالفضل مرشدی (١٣٩٠) «پیمایش فهم عمومی از علم و فنآوری ، مطالعۀ موردی شهروندان تهرانی »، مجلۀ سیاست علم و فناوری، سال سوم ، شمارٔە ٣: صص ١١٠-٩٣ قلی پور، آرین ، مهدی فتاحی و علی پیران نژاد (١٣٨٧) «تأثیر عدالت اجتماعی بر مهاجرت نخبگان »، رهیافت ، شمارٔە ٤٠، تابستان ١٣٨٦،صص ٤٥-٣٥ لاریجانی ، فاضل (١٣٧٠) «علم ، تکنولوژی و توسعه »، رهیافت ، سال اول ، شمارٔە ١: صص ٥١-٤٢ لاریجانی ، فاضل (١٣٧٤) «علم به عنوان یک نوع فعالیت در رابطۀ آن با ارزش »، رهیافت ، شمارٔە ١١، زمستان ١٣٧٤،صص ٣٧-٢٨ لهسایی زاده ، عبدالعلی (١٣٧٥) «موانع پژوهش علوم اجتماعی در ایران »، رهیافت ، شمارٔە ١٤، زستان ١٣٧٥،صص ١٠٥-٩٧ 61 محسنی تبریزی ، علیرضا (١٣٨١) «آسیب شناسی بیگانگی اجتماعی -فرهنگی ، بررسی انزوای ارزشی در دانشگاه های دولتی ایران »، فصلنامۀ پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، سال هشتم ، شمارٔە ٤: صص ١٨٣-١١٧ محسنی تبریزی ، علیرضا، محمود قاضی طباطبایی و سیدهادی مرجائی (١٣٨٩) «تأثیر مسائل و چالش های محیط علمی بر جامعه پذیری دانشگاهی »، فصلنامۀ پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، سال شانزدهم ، شمارٔە ١: صص ٦٧-٤٥ محقق ، مهدی (١٣٧٠) «ویژگی یک جامعۀ علمی ـ تحقیقاتی »، رهیافت ، سال اول ، شمارٔە ١: صص ٦٨- 48 محمدی الموتی ، مسعود (١٣٨٣) «جهانی شدن و مهاجرت نخبگان ، بررسی تجربۀ ایرانیان »، مجلۀ رفاه اجتماعی، شمارٔە ١٥، سال چهارم ،صص ٢٣٢-٢٠٩ محمدی ، مجید (١٣٧٨) درآمدی بر رفتارشناسی سیاسی دانشجویان در ایران امروز، انتشارات سحاب .